تکالیف شب که با کیفیت خوب به دانش اموزان ارائه می شود،باعث افزایش انگیزه تحصیلی دانش آموزان شده و آن ها می‌توانند در تکالیف بعدی که به آن ها ارائه می شود،موفق بشوند و ویژگی های ورودی عاطفی ورفتار های ورودی شناختی را برای تکلیف بعدی تغییردهد،که در این صورت دانش آموزان احساس اطمینان به توانایی خود به منظورازعهده برآمدن مقتضیات تحصیلی و فعالیت های آموزشی دست پیدامی کنند(سیف،۱۳۸۶).
یکی از عواملی که باعث رضایت خاطر دانش آموزان در انجام تکلیف تمرینی مِی شود،انجام فعالیت یادگیری آن ها و استفاده مناسب از زمان برای انجام تکلیف آموزشی و کسب موفقیت است.وقتی که دانش آموز نقش انجام تکلیف شب را بر عهده می‌گیرد و آن را با موفقیت انجام می‌دهد،رضایت و امنیت لازم رابه دست می آورد و می‌تواند فعالیت های آموزشی را سازماندهی کند( ملکی،۱۳۸۴).
انجام تکلیف به روش حل تمرین فرصتی برای انجام دادن مهارت‌های کسب شده و به کار گیری آموخته های جدید توسط دانش آموزان می‌باشد،این روش در تثبیت یادگیری،رفع نقاط ضعف درسی دانش آموزان،افزایش سرعت عمل در یادآوری مطالب ، تقویت حضور ذهن و ایجاد شرایط مناسب بین پیش دانسته ها و آموخته های جدید مؤثر است (نجاریان،۱۳۷۰).
مدرسه بایدکودکان را یاری رساند تا هم به رشداجتماعی برسند و در آینده بتوانند زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند و هم شایستگی هایی به دست آورند که آن هارابه زندگی رضایتبخشی هدایت کند و به استقلال و رشد شخصیت برساند،تا بتوانند فعالانه در ساختن زندگی خاص خویش نقش خودرا ایفا نماید(نظری نژاد،۱۳۸۵).
آن نوع تکلیفی کارآمد است که بر اساس علاقه،توانمندی و شرایط فردی و هوشی دانش آموز باشد ، .همچنین بایدابعادگفتاری،احساسی،ادراکی،انگیزشی،تحصیلی،تجسمی وحسی – حرکتی را مورد تأکید قرار دهد.
برای علاقمند کردن دانش آموزان به درس و ایجاد آمادگی ذهنی و به ویژه به منظور تعمیق یادگیری،بهتراست درخارج ازساعات مدرسه،فعالیت هایی برای دانش آموزان درنظرگرفته شود(سعادت آبادی،۱۳۸۳).
پس ازاجرای ارائه تکلیف به روش حل تمرین به دانش آموزانی که از این روش استفاده کرده‌اند،انتظار می رود بتوانند درانجام فعالیت یادگیری بعداز مدرسه به طور مستقل عمل کنند،تنهابه مطالعه محتوای کتاب اکتفانکنند،یادسپاری، یادآوری برای آنان تسهیل بشود واز تداخل اطلاعات پیش گستر و پس گستر جلوگیری کنند،حتی دانش آموز می‌تواند در آینده به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای دیگر دانش آموزان باشد .
ازآنجاکه عملکرد تحصیلی موفقیت آمیزانسان را در مسیرکارآمدی قرار می‌دهد و با توجه به این ، هدف هر نظام آموزشی افزایش سطح توانایی دانش آموزان است ،که شاخص تحقق یا عدم تحقق آن عملکرد تحصیلی یادگیرندگان است.این تحقیق به دنبال این مهم بوده است که مقوله ارائه تکلیف به روش حل تمرین را برعملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی بسنجد و در واقع مشخص سازد آیا روش حل تمرین بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر دارد یا خیر ؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
یکی ازمسائل مهم برنامه های آموزشی کشورهای مختلف به خصوص کشور ما ، بررسی تاثیر تکلیف شب بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان می‌باشد ، که در طول سال تحصیلی به صور مختلف به دا نش آموزان ارائه می شود. شناخت اهداف و انواع تکلیف شب یکی از مهمترین وظایف برنامه های آموزش و پرورش می‌باشد. جریان تعلیم و تربیت در کشور ما به نوبه خود از این مهم مستثنی نیست ، لذا با توجه به اهمیت و ضرورت این امراقدام به انجام پژوهش های علمی در این زمینه بیش از پیش ضروری می‌باشد ( بازرگان ،۱۳۷۷) .
در کشور هایی مانند کشور ما که به علت رشد سریع جمعیت در نتیجه کلاس های پر تراکم ، کمبود معلمان، محدود بودن ساعات آموزشی و … باعث شده که یادگیری دروس در کلاس به طور شایسته انجام نپذیرد و لذا شرایط آموزش و پرورش مورد انتظار به دلیل مشکلات فوق نمی تواند فراهم باشد ، لازم است دانش آموزان آنچه راکه درمدرسه آموخته اند در خانه تمرین وتکرار کنند ( افروز ،۱۳۷۸) .
هدف اصلی برنامه های بعد از مدرسه که به صورت حل تمرین به دانش آموزان ارائه می شود، حفظ امنیت کودک در ساعات بعد از تعطیلی مدارس به منظورجلوگیری ازبروزاحساس ترس و نگرانی در اثر تنهایی و حفظ سلامت جسمانی و روانی آنان است . این برنامه ها فرصتی برای آن هاست تا تکالیف درسی را تمرین و تکرار کنند ، همچنین در این برنامه ها کمک و نظارت برنحوه انجام تکالیف شب، رفعمشکلات درسی و همچنین برنامه های غیر درسی از اهمیت بسیاری برخوردار است (شوارتز ،۱۳۷۵).
بخش عمده یادگیری باید در مدرسه انجام گیرد و فعالیت های خارج از مدرسه (حل تمرین) باید مکمل یادگیری و فعالیت های مدرسه باشد.درشرایطی،توضیحاتی که در کلاس داده می شود برای یادگیری بعضی از دانش آموزان کفایت می‌کند ، اما برای بعضی دیگر ممکن است چنین نباشد ، لذا به تمرین بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.در این صورت می توان با تعیین تکالیفی مناسب با نیاز هر دانش آموز او را در این امر یاری کرد ( سیف ، ۱۳۸۶).
جان دیویی[۲] (۱۳۶۵) می‌گوید :« آموزش و پرورش البته امر مهمی است ولی مهمترازآن زندگی کردن است » . بنابرین هدف آموزش و پرورش در مرحلهً اول باید بهبود وضع زندگی باشد و مشق شب هم باید با زندگی کودک متناسب باشد ( شعاری نژاد ، ۱۳۸۷) .
ژان پیاژه[۳] (۱۳۶۵)می‌گوید:« تصورات واعمال منطقی ذهن و به طور کلی هوش آدمی زاییده اعمالی است که شخصاُ انجام می‌دهد . هرچه میزان فعالیت های بعد از کلاس دانش آموزان بهتر باشد ،تصور حاصل درذهن دقیقتر و صریحتر خواهد بود ( شکوهی ، ۱۳۸۱ ) .
دکتر هوشیار (۱۳۳۱) می‌گوید :« دانستن تنها در زندگی کافی نیست و توانستن و به کار بستن نیز لازم است ، حتی دانستن تنها ضامن توانستن نیز نیست . میل و رغبت به خود کاری در اطفال بسیار مهم و با ارزش است و همچنین نوع رغبت ها و علاقه به تمرینات شخصی است که در مواقع غیر عادی و غیر مترقب زندگی شخصی به کار می‌آید ( شکوهی ، ۱۳۸۱ ) .
یادگیری فرایندی است که برای آن که اتفاق بیفتد نیازبه زمان و تکرار و تمرین دارد و تکلیف شب این امر را میسرساخته ومارا به اهداف برنامه درسی می رساند همچنین تکلیف شب مهارت هایی راایجاد می کندکه بچه ها برای مبارزه با مشکلات زندگی به آن ها نیاز دارند. تکلیف شب از جمله مسائل آموزشی است که به علت درگیری والدین ، دانش آموزان ومعلمان با آن دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای است به طوری که عدم انجام آن توسط بعضی از دانش آموزان مشکلات عمده ای را برای والدین و آموزگاران دوره ابتدایی فراهم ساخته و باعث ایجاداختلال در امر آموزش و فرایند یادگیری این دسته از دانش آموزان گشته است . یادگیری مطالب درسی تنها دریافت اطلاعات در مدرسه و تمرین و تکرار آن ها در خانه نیست ، بلکه شامل یک سلسله فعالیت های مختلفی است که کودک باید در مورد آن اطلاعات انجام دهد ، تا بتواند آن ها را در ذهن خود جایگزین نماید (رشد،۱۳۷۱) .
