همانطور که میدانیم آب اساسیترین ماده برای حیات روی کره زمین است. 97% از آبهای روی زمین را آب شور، 2% را یخچالهای طبیعی در قطب شمال و جنوب و تنها کمتر از یک درصد از آب روی زمین را آب شیرین تشکیل میدهد که برای مصارف شرب، کشاورزی، مصرف خانگی و صنعتی است.
در دهههای اخیر رشد جمعیت و افزایش فعالیتهای صنعتی موجب شده مشکلات زیست محیطی بیشتر و پیچیدهتری به وجود آید. (کنز و همکاران، 2002)[1] پیشرفت شتابان در فعالیتهای صنعتی و ساخت و تشکیل کارخانهها و همچنین توسعه فنآوری باعث شده است تا آلودگیهای گسترده و خطرناکی در محیط زندگی انسان به وجود آید و تبدیل به یک تهدید جدی برای سلامت انسان گردد. (ژکسیان و همکاران، 2006)[2] در واقع مقدار قابل توجهی از این آلایندهها در جو، خاک و آب یافت میگردد که این فعالیتها مجموعاً باعث آلودگی آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی و دریا میگردد. با رشد جمعیت مصرف آب افزایش مییابد اما عرضه آن محدود است و این مقدار محدود موجود نیز توسط انواع آلایندهها آلوده می شود. منابع اصلی آلودگی آب مواد زائد جامد، زبالههای رادیواکتیو، آلودگی حرارتی میباشند. (تیاگی و مهرا؛ 1994)[3] شماری از فعالیتهای خانگی و صنعتی مانند سوزاندن سوختهای فسیلی، سوزاندن ضایعات، فرایندهای ذوب، استخراج معدن، صنایع باتری سازی و غیره موجب تولید این آلایندهها به ویژه فلزات سنگین میشوند.
انواع مختلفی از جاذبها برای جذب فلزات سنگین وجود دارد که مناسبترین آنها ضایعات کشاورزی و محصولات جانبی می باشد. ( ساری و همکاران، 2008)[7]
1-1 فلزات سنگین
آلایندههای عمده محیط زیست ممکن است شامل فلزات سنگین و آلایندههای آلی پایدار مانند مواد شیمیایی، بیفنیلهای پلیکلرینه، دیوکسین و فوران باشد. این ضایعات ممکن است عفونی، سمی و یا رادیواکتیو باشند. (انجورج، 2007)[8]سه نوع از فلزات سنگین نگرانکننده عبارتند از : 1- فلزات سمی(سرب، مس، نیکل، کبالت ، کادمیم، روی ، قلع و ...) 2- فلزات گرانبها (پلاتین ، نقره، طلا، پالادیم و ...) 3- پرتوزا ( توریم و ...) (وانگ و چن، 2006)[9]
یونهای فلزات سنگین سمی مختلف از طریق فعالیتهای صنعتی فلزی از جمله آبکاری، استخراج معدن، کلرآلکالی، تولید رادیاتور، ذوب فلزات، صنایع آلیاژی، صنایع برق و الکترونیک، پتروشیمی، الکترولیز، الکترو اسمز و ... و یا فعالیتهای صنعتی غیرفلزی مانند چاپ، صنایع عکاسی، پالایشگاههای نفت، صنایع کاغذ، چرم، فاضلابها، کودها و آفتکشها، هوا فضا، نیروگاههای انرژی هستهای و غیره تشکیل میشوند و یکی از علل عمده آلودگی آب به شمار میآیند. (خالفو و منیا،2012)[10] باقی مانده یونهای فلزات سنگین ممکن است در میکروارگانیسمها، گیاهان و جانوران تجمع یابد که به نوبه خود به زنجیره غذایی انسان وارد و منجر به مشکلات سلامتی- بهداشتی عدیدهای می شود. (ارزکو، 2008)[11]
خرید اینترنتی فایل کامل :
فلزات سنگین آلودگیهای زیست محیطی جدی و در نتیجه تهدیدی برای سلامت انسان و اکوسیستم را به همراه دارد. حضور فلزات سنگین در آب آشامیدنی اثرات سوء و گستردهای بر سلامت بدن انسان خواهد گذاشت که می توان به چند نمونه از آن اشاره کرد. بطور مثال این فلزات کبد، کلیهها ریه و مغز استخوان را هدف قرار میدهند. (سالم و همکاران، 2000)[12] ضایعات و سرطان پوستی، آلرژیها، فشار خون بالا، بیماریهای قلبی و عروقی، بیماریهای ریوی (اسمیت و همکاران، 2000)[13] ضعف، بیحالی، صدمه به دستگاه گوارش، درد شکم، گرفتگی عضلات، بیاشتهایی، بیماریهای عصبی، تغیرات رفتاری، مشکلات زبان و گفتار و نقص در رشد از دیگر مشکلات ایجاد شده از این مسئله میباشند. (کاپور و همکاران، 1999)[14]
برای مثال توریم یکی از عناصر رادیواکتیو است که بطور گستردهای بر روی پوسته زمین توزیع شده است. این یون رادیونوکلوئید سمی و خطرناک بوده و حتی در مقادیر بسیار کم برای فیزیولوژی انسانی و دیگر سیستمهای بیولوژیکی بسیار مضر است و می تواند باعث بیماریهای مختلفی شود. برخی از فعالیتهای انسانی از جمله فرآوری سوخت هستهای و بهره برداری از سنگ معدن می تواند باعث آزاد شدن این رادیونوکلوئید شود. (ون هورن و هوانگ، 2006)[15]
در بین فلزات سنگین سرب یکی از سمیترین آن ها به شمار میرود که از طریق کشت در خاکهای آلوده، تنفس هوا در محیطهای صنعتی مثل کارخانههای باتریسازی و نوشیدن آبهای آلوده، وارد بدن انسان می شود و ایجاد مشکلات جدی مانند تهوع، سرطان، تشنج و انحطاط سیستم مرکزی عصبی را پدید میآورد. (لی و همکاران، 2005)[16]
آرسنیک، از دیگر فلزات سنگین است که در آبهای آشامیدنی یافت می شود. اختلالات عصبی، کاهش اشتها، سرطان مثانه و کلیه، تغیر و ضخیم شدن پوست، تحلیل عضلات از جمله مشکلات بوجود آمده از این سم می باشد. (جین و علی، 2000)[17]
در ذیل به شرح 3 نمونه از فلزات سنگین که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتهاند میپردازیم.
1-1-1 کبالت
کبالت عنصر فرومغناطیس سخت با علامت شیمیایی Co که داری رنگ خاکستری براق می‌‌باشد. کبالت دارای وزن مخصوص ۷۵۶/۸ گرم بر مترمکعب، نقطه ذوبی برابر ۱۴۹۳ درجه سانتی گراد، رسانایی الکتریکی آن حدود ۱۶ درصد مس است. این عنصر اغلب با نیکل همراه است و هر دوی آنها از اجزای مشخص فلز شهاب سنگ میباشند. PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران، نیازمند مقدار بسیار کمی از نمکهای کبالت هستند. کبالت 60 که ایزوتوپ رادیواکتیو و مصنوعی کبالت است، یک منبع مهم گاما، ردیاب رادیواکتیو و عامل رادیوتراپی و معالجه سرطان به‌شمار میآ‌ید. البته بلع کبالت 60 منجر به ورود مقداری کبالت درون بافتهای بدن می‌شود که به‌کندی از بدن خارج می‌شود.
