در زراعت چغندرقند جوانهزنی مطلوب بذر در سطح مزرعه بسیار مهم است. بذر مرغوب، بیشترین ارزش افزوده را در بین نهادههای كشاورزی ایجاد میکند و بازدهی سایر نهادههای كشاورزی را بالا میبرد. از طرفی عوامل زیادی در جوانه زدن بذر، استقرار گیاهچه و روند رشد آن مؤثر هستند. جوانهزنی بذر چغندرقند تا حد زیادی تحت تأثیر ترکیبات شیمیایی ممانعت کننده قرار میگیرد. در پوسته بذر آن موادی چون فنولها، آمونیاک، چربی، اسیداگزالیک، نیترات پتاسیم، بتائین و موسیلاژ موجود است که این ترکیبات تا حدود زیادی باعث کندی جذب آب در بذر گیاه چغندرقند نسبت به سایر گیاهان می شود. به منظور کاهش خسارات ناشی از این خصوصیات محدودکننده و وجود حساسیتها در مرحله جوانهزنی چغندرقند راهکارهای متعددی وجود دارد (حسینی و کوچکی، 1383). بررسیها نشان داده است که مواد شیمیایی (هورمونهای رشد) و برخی باكتریهای محرك رشد گیاه قادرند قدرت جوانهزنی، استقرار گیاهچه و روند رشد آن را تحت تأثیر قرار داده و ضمن كاهش اثرات نامطلوب انواع تنشهای زنده و غیره زنده، قدرت جذب آب و عناصر غذایی را افزایش دهند و حاصل این فرایندها در طول دوره رشد موجب بهبود جوانهزنی، رشد گیاه، كمیت و كیفیت محصول می شود (جلیلیان و توکل افشار،1383). روشهای مختلفی برای استفاده از ظرفیت این مواد شیمیایی (هورمونهای رشد) و باكتریهای محرك رشد گیاه وجود دارد که پوششدار کردن و حبهدار کردن بذر از مهمترین این روشها است.
2-1- گیاه شناسی
چغندرقند با نام علمی Beta vulgaris و نام انگلیسی Sugar beet یک گیاه زراعی و صنعتی مهم از رده دولپهایها، زیر رده بیگلبرگها، راسته خمیده جنینها و خانواده کنوپودیاسه است (قهرمان، 1369). این خانواده شامل 14700 گونه است که در 105 جنس طبقه بندی شدهاند . (Watson and Dallwitz, 1992)
گونه های مهم اقتصادی در این خانواده شامل چغندرقند، چغندر علوفهای، باغی، برگی و اسفناجی میباشند (Pillen et al., 1992). چغندرقند دارای گلهای نر و ماده (دوجنسی) است که به صورت مجتمع یا منفرد در کنار برگچهها تشکیل میگردند. گلها کوچک و فنجانی شکل و بدون گلبرگ هستند و هر گل دارای پنج پرچم است. تخمدان یکدانهای و دارای یک کلاله سهشاخهای است. اگر گلها به صورت مجتمع باشند بذر حاصل چند جوانهای یا مولتی ژرم می شود. در حالیکه اگر گلها به صورت منفرد قرارگرفته باشند، بذر چغندرقند تک جوانهای یا مونوژرم خواهد بود ( حاجی مبین،1390).
چغندر گیاهی است دگرگشن و دو ساله که در سال اول ریشه و در سال دوم بذر تولید مینماید، اما از نظر تولید، طول دوره رشد آن 6 تا 9 ماه است و گیاهی یک ساله
خرید اینترنتی فایل کامل :
محسوب میگردد که طی این دوره چغندرقند دارای رشد رویشی فاقد ساقه بوده و به صورت روزت و یا مجموعه ای از برگهای بزرگ و افقی مشاهده می شود (خواجه پور، 1377). ساقه گل دهنده در سال دوم از مرکز طوقه بیرون میآید و دارای برگهای کوچک و باریک است (کوچکی و سلطانی، 1375).
چغندرقند دارای یک ریشه قوی و ریشه های جانبی است. ریشه های اصلی از فعالیت لایه های زایا حاصل شده و طول آن از 20 تا 50 سانتیمتر بسته به ژنوتیپ گیاه و عوامل محیطی متغیر است. محل اصلی ذخیره مواد قندی و غیر قندی ریشه است و شامل سه قسمت اصلی طوقه، گردن و قسمت گوشتی است. معمولاً در قسمت گوشتی ذخیرهسازی قند صورت میگیرد و قطر ریشه بیشتر است. ریشه های فرعی وظیفه جذب آب و مواد غذایی را به عهده دارند و تا 5/1 متری خاک نفوذ می کنند (کوچکی و سلطانی، 1375). چغندرقند سازگاری وسیعی به محدوده وسیعی از شرایط اقلیمی دارد و گیاهی سرسخت و مقاوم است (حاجی مبین،1390). چغندرقند گیاه مناطق معتدله بوده و از عرض جغرافیایی 35 درجه در نیمکره شمالی به بالا کشت میگردد (کافی و مهدوی دامغانی، 1379). این گیاه به شوری خاک حساس نبوده و در دمای 20 تا 24 درجه سانتیگراد رشد مطلوبی دارد. در اوایل فصل بهار وقوع سرمای زیر صفر برای آن زیاد مناسب نیست و در این حالت رشد اندامهای زیرزمینی قبل از برگها متوقف میشود.
3-1- فیزیولوژی تولید بذر چغندرقند
1 Vernalisation
2 Bolting
