افزایش نیاز به تولیدات مرغی منجر به استفاده‌های غیر ضروری از هورمون‌ها و ترکیبات شیمیایی دیگر شده است که استفاده از این محصولات تقویتی، باعث اثرات جدی در سلامت پرنده و تولیدات آنها خواهد شد و فزون بر این، باعث کاهش دوره تولید و تغییرات فیزیولوژیک میشوند ( Poudelو Khanal، 2010) و نگرانی‌های بسیار زیادی را برای استفاده از این ترکیبات سنتتیک از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها با توجه به اثرات جانبی‌شان به وجود آورده است (Mansoub و Nezhady، 2011).
پژوهشهای زیادی در حال انجام هستند تا سودمندی و کارایی خوراک و تولیدات و نرخ تولید و کیفیت محصولات تولیدی را افزایش دهند که این اهداف با بهره گرفتن از گیاهان مفید قابل اجراست. بیشترین اثرات سودمندی گیاهان دارویی، اثرات شبه آنتی‌اکسیدانی، کاهش چربی خون، پیش برد رشد و توانایی در دسترس بودن آنها است که بسیاری از این اثرات به متابولیت‌های ثانویه آنها مانند فنول‌ها، روغن‌ها، ساپونین، لکتین‌ها، آلکالوییدها و غیره وابسته است (Mansoub وNezhady ، 2011؛ Ipu و همکاران، 2006) تا همراه با کاهش هزینه جیره، تولید و کیفیت محصولات را افزایش دهند که این اهداف تا حدودی به کاهش کلسترول تخم‌مرغ و کیفیت جوجه تولیدی بستگی دارد (Nobakht و همکاران، 2011).
گزنه یکی از گیاهان دارویی است که در نقاط مختلف جهان رشد می‌کند و اولین بار در پرندگان استفاده شد (Mansoub و Nezhady، 2011). آنالیزهای به دست آمده از گزنه، نشان دهنده حضور ترکیبات زیادی در آن است که تاکنون نشاسته، صمغ، آلبومن، شکر، هیستامین، کولین، سروتونین، 18 ترکیب فنولی و 8 لیگنان از آن شناخته شده است (Tekeli و همکاران، 2006).
گزنه خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی داشته و اثرات مثبتی بر عملکرد، صفات لاشه، فراسنجههای خونی و ایمنی دارد (Mansoub و Nezhady، 2011). یکی از اثرات مثبت گزنه تحریک ترشحات پانکراس است که ترشح آنزیم‌های گوارشی و هضم و جذب اسیدهای آمینه را افزایش داده و صفات لاشه را بهبود می‌بخشد (Modiry و همکاران، 2010). از دیگر اثرات مثبت گزنه میتوان به افزایش کیفیت و درصد تولید تخم و کاهش کلسترول زرده و تخم اشاره کرد (جادری و همکاران، 1390؛ Mansoub، 2010).
از متابولیت‌های ثانویه گیاهی میتوان به ساپونین اشاره کرد. ساپونین ترکیب استروییدی یا گلیکوزید تریترپنوییدی است با یک هسته ساپوژنین، که در بسیاری از گیاهان و متابولیت‌های گیاهی وجود دارد (اعظمی و همکاران، 1391؛ Francis و همکاران، 2002). ساپونینها در هر دو نوع گیاهان خودرو و زراعی وجود دارند (Fenwick و همکاران، 1991) و فاکتورهایی مانند سن گیاه، محیط و شرایط کشاورزی بر ترکیب آنها موثر است (Schopke، 2000).
ساپونین دارای بخشی محلول در آب و بخشی دیگر محلول در چربی است (Cheeke، 1998). این ترکیب توانایی تشکیل ترکیب پایدار و فوم‌های صابونی شکل در محلول‌های آبی را دارد (جادری و همکاران، 1390). ساپونین دارای یک بخش قندی (گلوکز، گالاکتوز، گلوکورونیک اسید، زایلوز یا متیل پنتوز) و یک اتصال گلیکوزیدی به یک گلیکون هیدروفوبیک است که ممکن است استروییدی یا تریترپنوییدی باشد و زنجیره الیگوساکاریدی به طور طبیعی به کربن شماره 3 وصل می شود (Ling Mao و همکاران، 2009) و فعالیت بیولوژیک ساپونینها در سطح فعال گلیکوزیدها انجام می‌شود (Riguera، 1997؛ Yoshiki و همکاران، 1998).
گزنه و ساپونین عملکردهای مثبتی دارند که به طور غیرمستقیم بر جوجه درآوری تاثیرگذارند (Matsuura، 2001؛ Toghyani و همکاران، 2010). همچنین این دو ترکیب بر تخم مرغ تاثیرگذار بوده و کلسترول زرده را کاهش و ارتفاع آلبومن را افزایش میدهند (Pappas و همکاران، 2005؛ Dikmen و Sahan، 2007؛ Afrose و همکاران، 2010).
خرید اینترنتی فایل کامل :
2-1- اهداف پژوهش
در این پژوهش به بررسی تاثیر افزودن پودر گزنه و ساپونین بر عملکرد، کلسترول زرده، ویژگی‌های تخم مرغ و وزن جوجهی مرغهای مادر گوشتی پرداخته شد. اهداف پژوهش عبارتند از:
1- بررسی عملکرد مرغ مادر گوشتی تغذیه شده با پودر گزنه و ساپونین
2- بررسی تاثیر پودر گزنه و ساپونین بر غلظت کلسترول زرده تخم‌های مرغ مادر گوشتی
3- بررسی صفات تخم مرغ مرغ مادر گوشتی تغذیه شده با پودر گزنه و ساپونین
4- بررسی تاثیر افزودن پودر گزنه و ساپونین بر غلظت فراسنجههای خونی مرغ مادر گوشتی
5- بررسی وزن جوجهی مرغ مادر گوشتی تغذیه شده با پودر گزنه و ساپونین یک هفته پس از هچ
فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین
1-1- معرفی گیاه گزنه
گزنه گیاهی از تیره گزنه با نام علمی Urticadioicaاست. نام فارسی آن گزنه و نام انگلیسی آن Nettle است. گزنه گیاهی است که از دوران ماقبل تاریخ وجود داشته و مردم در آن زمان برای تغذیه از آن استفاده می‌کردند. گزنه گیاهی چندساله و علفی است که ساقه آن چهارگوش بوده و به طور عمود تا ارتفاع یک متر بالا میرود. این گیاه در خرابه‌ها، باغ‌ها و نقاط مرطوب در بیشتر مناطق جهان به صورت خودرو می‌روید. ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه‌ای که سبز می‌شود کم‌کم تمام منطقه را فرا میگیرد. ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده که در صورت لمس ساقه، به دست می‌چسبد و پوست را گزیده و خارش و سوزش ایجاد می‌کند. تخم آن نرم، ریز و تیره‌رنگ و مانند تخم کتان است. بخش‌های مورد استفاده این گیاه برگ‌های تازه، ریشه، شیره و دانه آن است (هاشمی، 1387).
2-2- ویژگی های گزنه
3-2- ترکیبات شیمیایی گزنه
مهمترین ترکیبات شیمیایی گزنه Tymol، Carvacrol، نشاسته، صمغ، آلبومن، شکر، دورزین (Kwiecien و Mieczan، 2009) و 18 ترکیب فنولی و 8 لیگنان است (Nobakht و Moghaddm، 2012). گزنه مواد معدنی زیادی به خصوص آهن، منیزیم، پتاسیم، ویتامین C و پیش‌ساز ویتامین A دارد (Geel، 2001). گزنه از نظر ریز مغذی‌هایی مانند اسیدهای‌آمینه، ویتامین‌ها و ترکیبات فعال از جمله تانن‌ها، اسید فرمیک و اسید سالیسیلیک غنی است (زرگری، 1369). گزنه اثرات شبه آنتی‌اکسیدانی دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که رادیکال‌های آزاد را از بین برده و آسیب و مرگ سلولی و بیماری‌های سرطانی را به حداقل می‌رسانند (Zheng و همکاران، 1992).
