کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

فصل و وصل از موضوعات مهم بلاغت است که به بررسی ارتباط بین جملات می پردازد. این موضوع در بلاغت قرآن دارای اهمیت بسیار می باشد، بطوری که فهم معنای جملات و تشخیص نوع پیوند میان آنها، و نیز تشخیص نقش حروف در برقراری این پیوند به این موضوع بستگی دارد، این موضوع به اعجاز بلاغی قرآن نیز مربوط می باشد، بطوری که یکی از موضوعاتی که در اعجاز بلاغی قرآن به آن اشاره شده است،موضوع فصل و وصل می باشد، که در بررسی نظم در بلاغت قرآن مورد توجه قرار می گیرد.

منظور از فصل و وصل در این پژوهش، ربط(پیوند) میان جملات است، که بر دو نوع می باشد:1-ربط با رابط لفظی 2-ربط بدون رابط. از جمله روابط لفظی در زبان عربی، واو عاطفه، واو استینافیه، واو حالیه، واو معیت، فاء عاطفه، فاء تفریع، فاء فصیحه، فاء استینافیه، فاء جواب شرط، ثم، حتی، لکن، ام، او، بل، لا، ادوات شرط، و اسم اشاره می باشد،که به دلیل نبود مجال بحث از تمامی آن ها در محدوده ی این تحقیق، به بیان برخی از آنها اکتفا گردید.  روابط لفظی، که دراین پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، شامل واو عاطفه ،واو استینافیه،فاء عاطفه، فاء تفریع، فاء فصیحه، فاء استینافیه،ثم، حتی،لکن، ام، واوحالیه و کذلک می باشد.ازانواع ربط بدون رابط لفظی که در این پژوهش به آن پرداخته می شود، مستأنفه ی بیانیه واعتراضیه می باشد. در فصل دوم به بیان این روابط در زبان عربی و معادل آن درزبان فارسی پرداخته می شود، سپس نمونه هایی از کاربرد هریک در قرآن ذکر می شود، ودر فصل سوم، انواع ربط در سوره ی طه بیان می شود، ودر پایان، ترجمه ی انواع ربط در این سوره، توسط مترجمین بررسی می شود.

در بررسی ترجمه، این نتیجه به دست می آید، که گاهی مترجم با توجه به سیاق کلام، به معنایی از رابط لفظی دست یافته است، که در کتب نحو وبلاغت و تفسیر به آن اشاره ای نشده است، اما با سیاق کلام متناسب به نظر می رسد و برزیبایی کلام می افزاید.این نکته در ترجمه ی فاء عاطفه در این سوره به دست می آید، با این توضیح که در مواردی، فاء عاطفه در معنای استدراک ترجمه شده است، واین در جایی است که ممکن است از کلام قبل، توهم اشتباهی به ذهن خطور کند، وخداوند، این پندار اشتباه را در جمله ی بعد برطرف نموده است، و بر سر جمله ای که برای این منظور به کار رفته است، فاء آورده شده است.بنا براین می توان گفت که گاهی این سیاق کلام

خرید اینترنتی فایل کامل :

 

 

 است که ترجمه ی رابط لفظی را مشخص می کند.

انتخاب ترجمه ی آقای مکارم شیرازی، در این پژ وهش از این جهت می باشد که این ترجمه نتیجه ی سال ها تلاش مفسر در زمینه ی تفسیر قرآن است، ومترجم بعد از اتمام نگارش تفسیر نمونه ، به ارائه ی این ترجمه اقدام نموده است. ترجمه ی گروهی،از این جهت انتخاب شده که  نخستین ترجمه ی گروهی قرآن است که به صورت گروهی، توسط جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه به رشته ی تحریر در آمده است، بنابراین انتظار می رود با دقت بیشتری نوشته شده باشد.

یکی از مشکلات این پژوهش اضطراب اصطلاح در کتب تفسیر واعراب القرآن است، که گاهی مفسرین بجای یک اصطلاح ،اصطلاح دیگری را به کار برده اند . از جمله بجای فاء فصیحه در تفاسیر، در اغلب موارد اصطلاح فاء تفریع بکار رفته است، در حالیکه از توضیحات مفسر ذیل کاربرد آن معلوم می شود که منظور او فاء فصیحه می باشد.

1-تبیین مسأله: فصل و وصل از موضوعات مهم بلاغت است، که به بررسی ارتباط جملات با یکدیگر می پردازد.فصل و وصل نزد علمای بلاغت، عطف و ترک آن معرفی شده است، در بررسی ارتباط بین جملات، این نتیجه به دست می آید، که پیوند میان جملات به عطف و ترک آن منحصر نمی شود، و این تعریف، تعریف جامعی نمی باشد، زیرا علمای نحو وبلاغت ذیل مباحث دیگر در نحو وبلاغت، به انواع ارتباط بین جملات اشاره کرده اند، از جمله در بحث اعتراضیه، به وجود ارتباط بین این جمله با قبل وبعد از خود اشاره کرده اند،در حالی که این تعریف، این نوع جملات را در بر نمی گیرد. بر همین اساس در این پژوهش، تعریف فصل و وصل مبنی بر ربط با رابط لفظی وربط بدون رابط لفظی محور قرار گرفته است.

این موضوع با دیگر مباحث بلاغی نیز مرتبط می باشد،ازجمله  با مبحث اعتراض که ذیل اطناب در بلاغت به آن پرداخته می شود ونیز با موضوع ایجاز در بلاغت نیز مرتبط است،چرا که جمله ی مستأنفه ی بیانیه که در فصل و وصل به آن پرداخته می شود،از انواع ایجاز به حذف به حساب می آید.

این موضوع با علوم دیگر نیز در ارتباط است،از جمله با علم نحو و علم وقف و ابتدا.

الف-ارتباط با نحو: فصل و وصل با مبحث توابع در نحو،از جمله عطف نسق ارتباط دارد.حروف عطف یکی از موضوعات مهم  در علم نحو است ،که شناخت معنای این حروف ومقاصد کاربرد آن در بین اجزای کلام در بلاغت بسیار مهم می باشد.

ب- ارتباط با وقف وابتدا: در علم وقف و ابتدا، این که قاری تشخیص دهد که در کجا وقف صورت می گیرد ودر کجا نباید وقف صورت بگیرد وجملات به صورت متصل به هم قرائت شود،بستگی به فهم او از پیوند میان جملات دارد. مراتب وقف در علم قرائت بستگی به ارتباط کلام به قبل وبعد ازخود دارد،چه ارتباط لفظی وچه ارتباط معنوی،به گونه ای که اگر کلام از ماقبل خود از نظر لفظ ومعنا منقطع شود،وقف تام صورت میگیرد،اگر کلام با ماقبل ارتباط معنوی داشته باشد، وقف کافی صورت می گیرد، واگرکلام با ماقبل خود تنها ارتباط لفظی داشته باشد، وقف حسن صورت می گیرد.بنابراین پیوند میان جملات در وقف و ابتدا دارای اهمیت زیادی می باشد،و از این جهت، این علم با موضوع فصل و وصل، که هدف آن بررسی پیوند میان جملات است، ارتباط می یابد.

انسان محور و مدار و انگیزه‌ی عموم فعالیت‌ها و برنامه‌های روزانه‌اش را کسب لذت قرار داده است.

در این نوشتار مختصر ابتدا به تعریف لذات مادی و معنوی پرداخته‌ایم. سپس لذات را در کلام بزرگان دین بررسی کرده و لذات خیالی را برشمرده‌ایم. در بخش دوم لذات معنوی شناختی و رفتاری معرفی شده و برخی راهکارهای دستیابی به این لذات ذکر شده است. پخش پایانی این نوشتار به بررسی عوامل محرومیت آدمی از لذات معنوی اختصاص یافته است. از آن جا که قساوت قلب از مهم ترین عوامل محرومیت از لذات معنوی است، مقدار قابل توجهی از این بخش به بررسی بحث قساوت قلب اختصاص یافته است.

کلید واژه : لذت معنوی، قساوت قلب، ذکر خدا، گریه، توهم لذت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست

کلیات… 1

بیان مسئله. 1

اهمیت و ضرورت.. 1

سؤالات تحقیق.. 1

فرضیه های تحقیق.. 1

پیشینه‌تحقیق.. 2

چهارچوب نظری تحقیق.. 2

مفاهیم کلیدی.. 2

بخش اول. 5

تعریف لذات معنوی.. 5

فصل اول : لذات معنوی.. 7

1.1. تعریف لذت… 7

1.2. لذات مادی.. 8

1.2.1. راه رهایی از لذات مادی و دنیوی.. 10

3/1. تعریف فرح، سرور و نضرة 11

فصل دوم: لذات معنوی در کلام بزرگان.. 13

2.1. کلام مرحوم نراقی.. 13

2.2. کلام مرحوم مطهری.. 14

فصل سوم: گونه های لذت معنوی خیالی.. 17

3.1 لذت عبادت در چهارچوب ادیان باطل.. 17

3.2 احساس لذت از فراوانی مال.. 18

3.3 توهم لذت برای انسان بدعت‌گزار. 18

3.4. توهم لذت از زهد ساختگی و بی‌پایه و اساس… 19

3.5. لذت ریاست باطل.. 21

بخش دوم. 25

لذات معنوی واقعی و عوامل پیدایش و ازدیاد آن‌ ها 25

فصل اول: لذات معنوی واقعی شناختی.. 27

1.1 معرفت خدا 27

1.1.1. آثار و پیامد‌های معرفت خداوند متعال. 28

1.2. محبت خداوند. 37

1.2.1. راه های ازدیاد محبت خدا 37

1.3. ایمان به خداوند. 45

1.3.1. راه‌های چشیدن شیرینی ایمان. 45

1.4. محبت اهل‌بیت: 68

1.4.1 راه‏های عملی کسب حب اهل‌بیت7. 70

1.5. لذت تفکر. 75

1.6. لذت قبولی عبادت.. 77

فصل دوم: لذات معنوی واقعی رفتاری.. 79

2.1. عبادت، نماز و مناجات… 79

2.2. ملاقات برادران دینی.. 81

2.3. افطار روزه دار. 82

2.4 تهجد در آخر شب… 83

2.5. کظم غیظ.. 83

1.5.1 راه‌های کنترل خشم. 85

2.6. حلاوت تلاوت قرآن.. 87

2.6.1. ریشه‌ی لذت بردن از قرائت قرآن. 88

2.7. ذکر خدا 88

2.7.1. ذکر خفی.. 90

2.7.2. عوامل ذکر. 91

2.8. انس با خدا 94

2.9. لذت و شادی در دوره‌ی ظهور امام زمان7.. 95

2.10. گریه. 96

2.10.1. گریه در هنگام یاد اهل‌بیت: 96

2.10.2. گریه از خشیت خداوند. 98

2.10.3. عوامل زیاد شدن گریه. 99

بخش سوم. 101

عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 101

فصل اول: قساوت قلب.. 103

1.1. تعریف قساوت… 103

1.2. قساوت، بیماری مهلک…. 104

1.3. عوامل ایجاد قساوت قلب… 105

1.3.1 گناه 105

1.3.2. زیادی کلام. 106

1.3.3. پرخوری.. 107

1.3.4. بلندی آرزوهای دنیایی.. 107

1.3.5. برخی شغل‌ها 108

1.3.6. برخی از اعمال. 109

خرید اینترنتی فایل کامل :

 

 

 

1.4. رابطه‌ی بین قساوت قلب و لذات معنوی.. 110

1.5. راه‌های درمان قساوت… 111

1.5.1 توبه. 111

1.5.2. دعا 111

1.5.3. سکوت.. 112

1.5.4. محبت کردن به ایتام. 112

1.5.5. خوردن عدس.. 113

1.6. کلام مرحوم نراقی.. 114

فصل دوم: برخی دیگر از عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 115

2.1. گناه 115

2.1.1. محرومیت از نماز شب بر اثر گناهان. 115

2.1.2. محرومیت از نماز شب بر اثر دروغ. 115

2.1.3. محرومیت از نماز شب بر اثر عجب.. 116

2.1.4. محرومیت از قبولی عمل بر اثر حرام خواری.. 116

2.1.5. محرومیت از قبولی عمل بر اثر نیت سوء نسبت به برادر مومن. 117

2.2. علم بدون تهذیب نفس… 117

2.3. مجالست با اهل بدعت… 118

2.4. محافظت نکردن خویش از هوی و هوس… 118

فهرست منابع. 119

 

 

 

 

 

کلیات

بیان مسئله

یکی از بالاترین عوامل و ریشه های جذب انسان‌ها به دین و رعایت دستورات الهی و احکام دینی و التزام به مبانی اعتقادی دینی، لذت بردن از دین‌داری است. بسیاری از دین گریزان و حتی دین ستیزان اگر بدانند که چه لذات غیر قابل توصیفی در دین داری واقعی نهفته است به دنبال التزام و عمل به دستورات دین خواهند رفت چرا که ریشه‌ی بسیاری از دین گریزی‌ها و زیر پا گذاشتن فرامین الهی لذتی است که از ترک واجب و انجام حرام می‌برند.

در این نوشتار به بیان اقسام لذات معنوی پرداخته شده راه های کسب و تقویت آن توضیح داده شده است.

اهمیت و ضرورت

دانستن اقسام لذات معنوی واقعی چه لذات شناختی و چه لذات رفتاری آن قدر مهم است که می‌تواند سبب ارتقای ایمان تقوا و معرفت دین داران و اهل معنویت باشد. یعنی ثابت قدم شدن آنان در مسیر بندگی خدا که برای انسان مسئله ای از بندگی خدا مهم‌تر نیست چرا که هدف از آفرینش ما بندگی و عبودیت بوده است: و ما خلقت الجن و الانس الا یعبدون آن کس به دنبال کشیدن طعم شیرین لذات معنوی می‌افتد، مسلماً در مسیر نورانی بندگی خدا قرار خواهد گرفت. اگر دین گریز باشد و خارج از مسیر بندگی، چشیدن طعم لذات معنوی، او را عاشقانه و داوطلبانه به این مسیر خواهد آورد؛ و اگر اهل دین و دیانت باشد مقام و درجه و رتبه‌ی او بالاتر خواهد رفت.

سؤالات تحقیق

1- آیا هر لذتی که انسان احساس کند لذت معنوی است؟ واقعیت دارد؟ یا لذات معنوی خیالی هم داریم؟

2- چگونه می‌توان لذات معنوی واقعی را از لذات معنوی خیالی باز شناخت؟

3- اقسام لذات معنوی واقعی کدامند؟

فرضیه های تحقیق

1- هر گونه احساس مطلوب آرامش دوست داشتن، علاقه‌مند بودن لذت بردن از آن چه که به امور معنوی و الهی مربوط است می‌تواند جزء لذات معنوی باشد. به شرطی که صاحب شریعت آن را تأیید کرده باشد.

2- الزاماً هر چیزی را که انسان لذت معنوی بپندارد لذت معنوی نیست مانند پیروان ادیان باطل که از عبادت در کلیسا و کنیسه ممکن است لذت هم ببرند یا لذت ریاست باطل و توهم زهد ساختگی.

3- با مراجعه به آیات قرآن کریم و کلمات اهل بیت: می‌توان لذات معنوی واقعی را از لذات معنوی خیالی بازشناسی کرد.

4- برخی از لذات معنوی واقعی به شناخت و عقیده و باورهای درونی مربوط هستند و بخشی دیگر از لذات معنوی در رفتار و کردار ظاهری و فیزیکی منعکس می‌شوند. قسم اول مانند ایمان و معرفت و محبت به خداوند و قسم دوم مانند ملاقات برادران دینی و لذت نماز

انگیزه اصلی از انتخاب این موضوع آن است که همیشه این سوال مطرح بوده که چرا امیرالمؤمنین (علیه السلام) با آن شخصیت بی نظیر و والا نتوانست در حکومتی که تشکیل داد به اهداف متعالی خود برسد و چرا آنقدر عمر این حکومت کوتاه بود؟

پاسخ قابل تأمل این است که هر حکومتی دو رکن اساسی دارد یک رکن حاکم و امامی است که حکومت را اداره می‏کند و به جامعه خط مشیء می‏دهد و رکن دوم مردمی هستند که باید از امام و رهبر خود اطاعت کنند و او را در رسیدن به اهدافش یاری کنند. به همین دلیل اطاعت از امام و رهبر از مسائل مهم فقهی دین اسلام است.

در حکوت امام علی (علیه السلام) ، رهبر والا مقام با اهداف متعالی وجود داشت ولی مردمی که گوش جان بسپارند و فرامین او را اطاعت کنند وجود نداشت.

در این پژوهش سعی شده است با بهره گرفتن از منابع دست اول تاریخی به روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا به بررسی وقایع مهم حکومت امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرداخته‏شود تا بتوان دستورات و فرامین آن حضرت و عدم اطاعت مردم و پیمان شکنی‏ها و تحمیل رأی‏های آنها را در مواقع مختلف تحلیل کرد. برای آنکه بتوانیم عملکرد مردم زمان حکومت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به درستی تحلیل کنیم لازم است در ابتدا به مبانی اعتقادی مردم آن زمان در مورد امام و اطاعت از امام بپردازیم. از اینرو در فصل دوم و سوم مبانی اعتقادی اسلام در مورد امام و جایگاه امام و سپس اطاعت از امام بررسی شده است،  سپس عملکرد مردم آن عصر زیر ذره بین تاریخ تحلیل شده است.

برای آنکه بتوانیم رابطه امام ومأموم را در آن دورۀ تاریخی به طور صحیح تحلیل کنیم، لازم است علاوه بر رجوع به منابع تاریخی، به کتاب شریف نهج البلاغه که مجموعه‏ای از خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات قصار ایراد شده در همان زمان است، نیز رجوع شود. لازم به ذکر است در این پژوهش از ترجمه استاد سید جعفر شهیدی برای متون نهج البلاغه استفاده شده است. ‏ای ‏اا

 

 

 

 

 

 

فصل اول: کلیات

 

خرید اینترنتی فایل کامل :

 

 

 

 

 

1.فصل اول :کلیات:

 

 

 

1.1. بیان مسئله

این تحقیق در پی آن است که مبانی اعتقادات مسلمانان عصر خلافت مولای متقیان امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) را دربارۀ اطاعت از پیشوای مسلمین (خلیفه ـ امام) اعم از اینکه آن حضرت را خلیفه چهارم یا امام اول خویش بدانند، تبیین کند و این نکته مورد بررسی قرار گیرد که چرا اکثریت جامعه (مردم) خلفای غاصب پیشین را اطاعت می‏کردند و حتی بدعت‏های آنان را در دین و اجتهادات شان را در برابر نص می‏پذیرفتند، امّا امیرالمومنین علی (علیه السلام) را که در همان جایگاه قرار گرفته بود، به درستی اطاعت نمی‏کردند وبارها باعث رنجش و گلایه آن حضرت گردیدند بگونه‏ای که از خداوند می‏خواست او را از آنان بگیرد و میان او و این مردم جدایی افکند.

همچنین برخی از سرشناسانی که امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) را امام اوّل خود می‏خواندند و خلفای پیشین را غاصب می‏دانستند، گاه در برابر فرامین آن حضرت ، ایستادگی کرده و یا خلاف آن را عمل می‏کردند و یا حضرت را وادار به پیروی از خواست خود می‏کردند. بنابراین نتایج عدم اطاعت از پیشوای مسلمانان آن هم وجود مقدس امیرمؤمنان (علیه السلام) که بر خلاف مبانی اعتقادی رخ داد تالی فاسدهایی داشت که جبرا ناپذیر بود.

 

 

 

1.2. اهمیت و ضرورت

از آنجا که صلاح و سعادت امت اسلامی در گرو پیروی و اطاعت از پیشوای عادل مشروع است و بالعکس عدم اطاعت و نافرمانی چنین پیشوایی شقاوت و تفرقه امّت را در پی داشته و موجب تسلط ظلمه مستبدان و مستکبران و کفار بر مسلمانان خواهد شد، بررسی عملکرد جامعه اسلامی در دوران خلافت امیرالمومنین (علیه السلام) که بر خلاف تعالیم دینی فریقین از آن حضرت به درستی اطاعت نکردند، موجب تبدیل خلافت معنوی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) به سلطنت اموی و عباسی و حاکمیت غاصبان ستمگر بر عالم اسلام شد ، آینه عبرتی برای مسلمانان است ، تا در صورت پدید آمدن شرایط و تشکیل حکومت مشروع به زعامت پیشوای عادل، با اطاعت از او صلاح و سعادت خویش را رقم بزنند و از شقاوت و فلاکت خویش جلوگیری کنند. از این رو اهداف این پایان نامه در نکات کلیدی زیر خلاصه می‏شود:

1ـ آشنایی با مبانی اعتقادی فریقین درباره اطاعت از پیشوای مسلمین،ترویج معروف و آگاه ساختن کسانی که ممکن است از این مسئولیت خود به خوبی مطلع نباشند.

2-از آنجاییکه امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در بین فریقین از مقام معنوی والایی برخوردار است دانستن علل عدم موفقیت ظاهری آن حضرت در اداره جامعه اسلامی نسبت به خلفای پیشین ضرورت دارد.

3- برای مردم مسلمان ایران که تاکنون بیش از ثلث قرن، حکومت مشروع ولایت فقیه را تجربه کرده‏اند، مردم و کشورهای اسلامی که با پدیده بیداری اسلامی از قید حکومت‏های خود کامه آزاد گردیده‏اند، دانستن علل و عوامل انحطاط جامعه دوران خلافت امیرمؤمنان (علیه السلام) که موجب عدم اطاعت از آن حضرت شد و پیامدهای تلخ و جبران ناپذیز این عدم اطاعت بسیار عبرت آموز و کاربردی خواهد بود.

شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک که اکثر مناطق کشور ما را در بر می­گیرد، سبب محدودیت منابع آبی و امکانات تولید محصولات زراعی شده است. رشد سریع جمعیت از یک طرف و کاهش یا ثابت ماندن منابع از طرف دیگر بررسی راه ­های استفاده بهینه از پتانسیل­های تولید مواد غذایی را جهت بهره­وری بیشتر ضروری می­سازد. از آنجا که در بیشتر نقاط دنیا، آب محدود كننده اصلی تولیدات كشاورزی است، بنابراین، استفاده بهینه از آن اهمیت زیادی دارد. این موضوع برای ایران كه حدود دو سوم مساحت آن را اقلیم خشك و نیمه خشك تشکیل داده، جدی­تر می­باشد. توجه به اقتصاد و مدیریت منابع آب نه تنها در مناطق خشک و نیمه خشک، بلکه در مناطق با بارندگی مناسب هم می ­تواند از راه تاثیر بر هزینه­ های تولید مهم بوده و ایجاب می­كند كه از واحد حجم آب بیشترین استفاده به عمل آید. در این راستا، آگاهی از واكنش گیاهان و تعیین میزان حساسیت مراحل مختلف رشد آنها به كم آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است (رضایی و همكاران، 1388).

عوامل نامساعد محیطی همانند تنش خشكی كه یكی از رایج­ترین و مهمترین تنش­های محیطی است، تولید محصولات كشاورزی را محدود می­سازد. خشكی روی اكثر مراحل رشد گیاه مانند مرحله جوانه­زنی و استقرار گیاهچه و همچنین ساختار اندام و فعالیت آن­ها آثار مخرب و زیان­آوری وارد می­سازد. از آن جایی كه ایجاد و حفظ یک پتانسیل آب خالص در محیط خاك، كاری تقریباً مشكل است، در این راستا برقراری شرایط تنش خشكی با بهره گرفتن از مواد اسمزی مختلف برای ایجاد پتانسیل­های اسمزی، یكی از مهم­ترین روش­های مطالعه تأثیر تنش خشكی بر روی گیاه تلقی مى­شود (زید و همكاران، 2001).

2-1- مروری بر تحقیقات گذشته

1-2-1- اهمیت و جایگاه گندم در ایران و جهان

گندم احتمالا یكی از اولین گیاهانی است كه به وسیله­ انسان زراعت شده­ است و به همین دلیل مهمترین گیاه زراعی به شمار می­آید. زیرا، زراعت آن از تمام گیاهان ساده­تر، تطابق آن در مناطق مختلف كه دارای شرایط آب و هوایی متفاوتی می­باشند، بیشتر و از طرف دیگر غذای اولیه اغلب مردم جهان را تشكیل می­دهد. گندم گیاهی است كه به مقدار زیاد و در مساحت وسیعی از زمین­های كشاورزی دنیا و حتی در نواحی خشك كشت شده و محصول كافی تولید می­نماید. اهمیت اقتصادی گندم چه از نظر تولید و چه از نظر تغذیه در دنیا بیش از سایر محصولات كشاورزی می­باشد. حتی در مناطقی كه به علت متغیر بودن شرایط اقلیمی و یا خشكی محیط، امكان تولید دیگر گیاهان وجود نداشته باشد، می­توان گندم تولید نمود. بیشترین سطح زیر كشت گندم در قاره­های آسیا و اروپا واقع شده است. ایران یكی از مهمترین كشور­های تولید كننده گندم در جهان می­باشد (خدابنده، 1387). سطح زیر کشت گندم در جهان 61/31132 تن در هکتار است که حدود 63 درصد سطح زیر کشت جهان را ایران به خود اختصاص داده ­است. تولیدات گندم در ایران 05/2 درصد از کل تولیدات گندم در جهان می­باشد (فائو، 2012). نسبت سطح زیر كشت گندم به سایر محصولات عمده كشاورزی نیز رقم بالایی را تشكیل می­دهد. همواره حدود 70-65 درصد از اراضی زیر كشت محصولات عمده زراعی به گندم تعلق دارد (ایران نژاد و شهبازیان، 1384).

اهمیت گندم بیشتر مربوط به خواص فیزیكی و شیمیایی موادی است كه دانه آن را تشكیل می­دهند. پروتئین گندم از لحاظ غذایی فوق­العاده پر انرژی است. بخصوص سبوس آن كه دارای پروتئین زیادی می­باشد. مطابق گزارش سازمان خواروبار كشاورزی جهانی (FAO) در حال حاضر سالانه در جهان حدود 85 میلیون تن پروتئین مصرف می­ شود كه حدود 40 میلیون تن یعنی در حقیقت حدود نصف پروتئین مصرفی جهان از غلات و بویژه از گندم تامین می­گردد. لذا، اهمیت و نقش این گروه از گیاهان زراعی در زندگی روزانه انسان و عوامل وابسته به آن كاملا مشهود و مشخص می­باشد (خدابنده، 1387).

2-2-1- تاریخچه گندم

گندم حدود 12 تا 17 هزار سال قبل از میلاد در خاورمیانه كشت می­شده و حدود 10 تا 15 هزار سال قبل از میلاد نیز در آسیا وجود داشته است. واویلوف خاستگاه گندم را تنها یكجا نمی­داند. بلكه، معتقد است كه گندم چند مبدأ دارد (ایران نژاد و شهبازیان، 1384). هیچكس بدرستی نمی­داند كه دقیقا چه موقع و توسط چه شخصی شناخته شده، لیكن به طور دقیق مركز اصلی گندم­های اولیه كه شاملTriticum monococcum  و Triticum dicoccum  می­باشند، از سوریه و فلسطین بوده كه از این دو

خرید اینترنتی فایل کامل :

 

 

 منطقه به مصر و بین­النهرین و سپس به ایران آمده و از طریق ایران به هندوستان، تركستان، چین و روسیه و سرانجام به اروپا برده شده و از اروپا به سایر نقاط جهان انتقال یافته است. این گیاه حدود 6500 سال قبل از میلاد در مناطقی از آسیا مانند ایران، عراق، هندوستان، قفقاز و همچنین اطراف دریای مدیترانه وجود داشته و حدود 2500 تا 3000 سال قبل از میلاد نیز در چین كشت می­شده است. درصورتی­كه، گندم دوروم در سال 1797 بوسیله­ دسفونیتنز در ناحیه­ی آتلانتیک در ایالات متحده امریكا شناخته شد (خدابنده، 1387).

3-2-1- گیاهشناسی گندم

گندم از تیره گندمیان، زیر تیره­یPooideae ، طایفه­یTriticeae ، زیر طایفه­ی Triticinae و از جنس Triticum می­باشد. گیاهی است یكساله، روز بلند و سه كربنه. گندم از مهم‌ترین غلات و از گیاهان گلدار تک‌ لپه‌ای‌ یک ساله است. گندم گل آذین سنبله­ای دارد. از هر گره آن یک برگ به وجود می­آید. سنبلچه گندم متشکل از دو گلوم و سه گلچه است. گاهی تعداد گلچه‌ها به 7 تا هم می‌رسد. دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نام­های پوشینک بیرونی (لما) و پوشینک درونی (پالئا) قرار گرفته‌ است. برگ­های گندم مانند برگ­های سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض است و زبانه‌های کوچکی دارد (كریمی، 1371). دانه گندم حاوی ۷ تا ۱۸ درصد پروتئین، ۶۰ تا ۷۰ درصد نشاسته، ۲ تا ۲/۵ درصد سلولز، 5/1 تا ۲ درصد چربی و بقیه آن مرکب از رطوبت و مواد معدنی است. ظاهر فیزیکی دانه‌های گندم بسیار متنوع است. طول دانه‌های گندم از ۵ تا ۸ میلیمتر، عرض آن­ها از ۲/۵ تا ۴/۵ میلی­متر و وزن آن­ها از ۲۰ تا ۶۰ میلی‌گرم متغیر است. گستره رنگ گندم از بژ یا نخودی (معروف به گندم سفید)، تا قرمز قهوه‌ای (معروف به گندم سرخ) است. بسته به عوامل مختلف، اجزای تشکیل دهنده آندوسپرم دانه‌ها می‌توانند بافت نرم یا سفتی داشته باشند. میزان گلوتن گندم مرغوبیت آن را تعیین می‌‌کند. گندم­های قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه نان از آن­ها بیشتر است. کیفیت پخت نان به طور عمده به دو عامل کیفیت و کمیت گلوتن خمیر نان بستگی دارد. کمیت گلوتن بر تخمیر و افزایش حجم نان موثر است. گندم­هایی که دارای مقدار بیشتری گلوتن هستند، از لحاظ نانوایی نیز کیفیت مطلوبتری دارند. کیفیت گلوتن گیاه به وسیله پیشینه ژنتیکی آن تعیین می‌شود. گلوتن از دو بخش گلوتنین (محلول در باز ضعیف) و گلیادین (محلول در الکل و تا حدودی قوی) تشکیل شده‌ است که گلوتنین عامل چسبندگی خمیر و گلیادین عامل الاستیسیته (کشش) خمیر است (صدقی، 1392).

مرحله جوانه­زنی گندم بستگی بسیاری به آب، دما و تازگی بذر دارد. دانه باید برای جوانه زدن دمای دلخواه خود را نیز داشته باشد كه حداقل این دما برای گندم 1 تا 2 درجه سانتی ­گراد می­باشد. همچنین، گیاه هنگام به ساقه رفتن نیاز فراوانی به آب دارد (پور صالح، 1373). گندم دوروم جزء گندم­های سخت­دانه است. بافت متراكم و سخت دانه همراه با درصد پروتئین بالا و قدرت گلوتن آن، گندم دوروم را به پربهاترین گزینه برای تولید اعلاترین پاستا درآورده است. آندوسپرم گندم دوروم پس از آسیاب به صورت دانه­ هایی موسوم به سمولینا در می ­آید كه مخلوط آن با آب، تولید خمیری چسبنده می­نماید كه تحت فشار به اشكال مختلفی در می­آید. گندم دوروم مصارف غذایی مختلفی دارد، ولی بطور خاص برای تولید ماكارونی و اسپاگتی مصرف می­ شود (متقی و همكاران، 1392).