اهمیت گیاهان دارویی ایران و نقش حیاتی آن در پیشبرد اهداف منطقه‌ای، ملی و جهانی برای دستیابی به سلامت جامعه، خود کفایی دارویی، ایجاد اشتغال، توسعه اقتصادی، امنیت غذایی و حفظ ذخایر ژنتیکی و مضافاً حضور فعال در بازار‌های جهانی بر کسی پوشیده نیست به طوری‌که هم اکنون میلیون‌ها نفر از مردم جهان در زمینه کشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی فعالیت دارند.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی[1] در سال 2006، حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن به 100 میلیارد دلار در سال رسیده است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 80 درصد از مردم جهان برای درمان انواع بیماری‌ها از گیاهان دارویی و یا روش‌های طب مکمل و سنتی استفاده می‌نمایند.
کشور ایران مهد استفاده از طب سنتی و داروهای گیاهی است. امّا گویا زندگی امروزه با گذشته بسیار متفاوت شده است به طوری‌که گاه برای درمان بیماری‌های بسیار جزئی به پزشک متخصص مراجعه می‌شود و گاه خود سرانه از داروهای شیمیایی با قدرت اثر بالا که متأسفانه دارای عوارض جانبی فراوان نیز می‌باشند، استفاده می‌گردد و این در حالی است که 75 درصد از مردم فرانسه، 50 درصد از مردم کانادا، 48 درصد از مردم استرالیا و 40 درصد از مردم بلژیک در حال حاضر از داروهای گیاهی برای درمان استفاده می‌نمایند. در روسیه 4 بیمارستان در زمینه طب سنتی فعالیت دارند. در چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون نفر، 80 درصد خدمات پزشکی با روش طب سنتی چین ارائه می‌شود البته ارزان‌تر بودن هزینه درمان طب سنتی نسبت به درمان‌های نوین هم در این زمینه نقش دارد زیرا در چین هزینه درمان از طریق طب سنتی بین یک بیست و پنجم تا یک سیم درمان از طریق طب نوین است.
در حال حاضر حدود 66 هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور ایرن در استان‌های مختلف به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد. در مجموع از مزارع اختصاص یافته به گیاهان دارویی حدود 65 هزار تن محصول تولید می‌شود. در داخل کشور 5 وزارت‌خانه مهم در زمینه پژوهش از مرحله کشت و تولید گیاهان دارویی تا فرآوری و بسته‌بندی، مصرف و صادرات گیاهان دارویی نقش مستقیم دارند که
هر کدام با ساز و کار متفاوت به موضوع نگریسته‌اند. همچنین تعداد زیادی از مردم و شرکت‌ها در زمینه‌های مختلف گیاهان دارویی اشتغال دارند (ناصری و همکاران، 1388)
درصد زیاد و قابل توجهی (بین 30 تا 80 درصد) از مردم از کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران از طب مکمل و سنتی استفاده می‌نمایند که این آمار نیز رو به افزایش است. در کشورهای مختلف دنیا، مبالغ کلانی صرف حوزه‌های مختلف (مانند خدمات رسانی، تولید داروهای گیاهی و طبیعی، تأسیس مراکز مرتبط و…) می‌شود (زارع زاده، 1383).
در اکثر کشورهای معروف دنیا، طب سنتی و مکمل در زمینه‌های مختلف (قوانین، مجوزهای خدمات و تولید داروهای طبیعی، حمایت بیمه‌ها، راه اندازی رشته‌های دانشگاهی مربوطه و…) تحت حمایت دولت قرار گرفته و سهم خوبی از تأمین سلامت مردم را در سلامت کشور به عهده گرفته است. طب سنتی چین 40 درصد خدمات بهداشتی درمانی را در این کشور بر عهده دارد، این نسبت در اوگاندا، هند و اتیوپی به ترتیب 60، 70 و 90 درصد می‌باشد. پوشش بیمه‌ای هزینۀ درمان، دارو و خدمات طب مکمل در ژاپن، چین، کره و ویتنام به صورت کامل است و در کشورهای آلمان، استرالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و آمریکا قسمتی از هزینه‌ها توسط سازمان‌های بیمه پرداخت می‌شود.
در ایران حمایت‌های قابل توجهی از این حیطه با راه‌اندازی رشته‌های دانشگاهی مربوطه و تخصیص اعتبارات صورت پذیرفته است ولی پوشش بیمه‌ای از داروها و خدمات این بخش تقریباً وجود ندارد.
خرید اینترنتی فایل کامل :
بنا به دلایل بی‌شماری برای مدتی مهجور مانده است لذا اتخاذ تمهیدات لازم برای احیا و باز گرداندن این سیادت فراموش شده و ارتقاء اهداف متعالی طب سنتی و ایرانی، با پشتوانه عظیم علمی و تخصصی محققین و اندیشمندان و صاحب‌نظران متعهد و دلسوز کشور که با عزم راسخ به این مهم اهتمام ورزیده‌اند، امری اجتناب ناپذیر است (ناصری و همکاران، 1388).
با ظهور داروهای شیمیایی و بیولوژیک، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر، در معرض فراموشی قرار گرفتند. امّا با گذشت زمان، استقبال از گیاهان دارویی با رشد قابل توجهی روبرو شده است.
صنعت گیاهان دارویی یکی از معدود صنایع دارای رشد دو رقمی‌است. مؤسسه اسکریپ طی سال‌های قبل از ورود به هزاره سوم رشد صنعت گیاهان دارویی را با 3/1 میلیارد دلار گردش مالی در سال ۱۹۹۶ برای سال‌های ابتدایی هزاره سوم رقمی‌حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد پیش‌بینی کرده بود. این پیش‌بینی نه تنها بیش از میزان واقع نبود بلکه در این مدت صنعت مذکور، ۲۵ درصد رشد داشته است.
به نظر می‌رسد مردم از برخی نارسایی‌های طب مدرن خسته شده‌اند و به طور روز افزون به سمت داروهای گیاهی روی می‌آورند. اصولاً زمانی‌که قانون ابن‌سینا را در غرب به آتش کشیدند و ادعا کردند شیمی، مولکول و فیزیولوژی را شناخته‌اند، طب به انحراف کشیده شد به طوری‌که هم اکنون طب مدرن توانایی حل بسیاری از مشکلات بشر را ندارد و طی سال‌های اخیر در کتب درسی به این موضوع اعتراف نموده‌اند (زارع‌زاده، 1383).
گیاهان دارویی به دلیل ماهیت طبیعی و وجود ترکیبات همولوگ[6] دارویی در کنار هم، با بدن سازگاری
بیشترین داروهای مصرفی در سال ۱۳۸۰ با تعداد حدود ۶/۶ میلیارد عدد مربوط به ناراحتی‌های اعصاب و روان می‌باشد که دارای عوارض متعددی می‌باشند در حالی‌که به راحتی می‌توان بخش قابل توجهی از داروهای شیمیایی را با داروهای گیاهی جایگزین نمود (ناصری و همکاران، 1388).
1 ـ 2 ـ طرح مسئله
استفاده مطلوب، منطقی و بهینه از منابع گیاهان دارویی كه به لحاظ فناوری بسیار كم هزینه‌تر و ساده‌تر از صنایع دارویی شیمیایی است، می‌تواند ضمن تأمین بخشی از نیازهای عمده بهداشتی و درمانی جامعه از خروج مقادیر متنابهی ارز جلوگیری نموده و مانع گسترش وابستگی به بیگانگان شود. بنابراین با اتخاذ سیاست‌ها و راهكارهای مناسب و مبتنی بر یک شناخت واقع گرایانه از وضعیت موجود این منابع و كاربرد روش‌های علمی و صحیح در تمام ابعاد اعم از كاشت، داشت، برداشت و بهره‌برداری صنعتی و اقتصادی آن، چه از طبیعت و چه به صورت كشت مكانیزه، می‌توان به دركی واقعی و اصولی در خصوص نقش و بازدهی گیاهان دارویی در جوامع رو به رشدی همچون ایران رسید و علاوه بر حفظ و حراست از این سرمایه های ملی به شكوفایی و توسعه پایدار جامعه نیز دست یافت.
