درواقع گیاهانی كه حداقل دارای صفات زیر باشند،گیاه دارویی نامیده میشوند:
2- اغلب ممكن است اندام ویژهای چون ریشه، برگها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد مؤثر را داشته باشند، بنابراین همیشه نمی توان كل اندام گیاه را منبع ماده دارویی ویژهای دانست.
جایگاه اقتصادی گیاهان دارویی در جهان و ایران
رویكرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآورده های حاصله از آن نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگتر كرده است. طوریكه مصرف روبه تزاید آن تنها به كشورهای در حال توسعه اختصاص نداشته، بلكه یكی از فاكتورهای مهم بهداشتی كشورهای پیشرفته نیز محسوب میگردد. در جهان 130 میلیون تن گیاه دارویی سالانه خرید و فروش می شود و حدود یک میلیون كارخانه دارویی در چند سال اخیر افزایش یافته است. طبق برآوردهای صورت گرفته در سالهای اخیر، ارزش بازارهای جهانی داروهای گیاهی كه شامل گیاهان دارویی و فرآورده های آنها است، رشد قابل توجهی داشته است. بخش اعظم بازار گیاهان دارویی دنیا، به تولید و عرضه متابولیتهای ثانویه مشتق از این گیاهان مربوط می شود. متابولیتهای ثانویه معمولاً از ارزش افزوده بسیار بالایی برخوردارند به طوریكه ارزش فروش برخی از این تركیبات مانند شیكونین[1] ، دیجیتوكسین[2] و عطرهای همچون روغن جاسمین[3] ، از چند دلار تا چند هزار دلار به ازای هر كیلوگرم تغییر می كند. همچنین قیمت هر گرم از داروهای ضد سرطان گیاهی مانند وین بلاستین[4] ، وینكریستین[5] ، آجمالیسین[6] و تاكسول[7] به چند هزار دلار میرسد. تاكسول یكی ازتركیبات دارویی است كه از پوست درخت سرخدار به دست می آید و در درمان سرطانهای سینه و تخمدان مورد استفاده قرار میگیرد. ورود دارو بودجه زیادی را به خود تخصیص میدهد این در حالی است كه ایران با داشتن خصوصیات اكولوژیكی و اقلیمی متنوع، یكی از كشوهای كم نظیر در تولید گیاهان مختلف می تواند باشد به طوری كه ایران از 13 اقلیم موجود در جهان، 11 اقلیم را به خود اختصاص داده است. و به تقریب 8000 گونه گیاهی كه معادل 2 برابر فلور كل اروپا است ازدیگر ویژگیهای كشورمان می باشد، كه این
خرید اینترنتی فایل کامل :
بانك ژن اهمیت اقتصادی زیادی دارد. برای مثال كشور فلیپین حجم عظیمی از درآمد خود را از فروش گیاهان دارویی و گیاهان وحشی به دیگر كشورها بدست میآورد (میرجلیلی، 1382). بنابراین، اگرچه در زمینه توسعه صنعت گیاهان دارویی در ابتدای راه هستیم، ولی میتوانیم با برنامه ریزی صحیح، بخش قابل توجهی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهیم. شاید در ابتدای كار نتوانیم با كشورهایی كه محصولات خود را به تولید انبوه رسانده اند، رقابت نماییم، اما به لحاظ تنوع گونه ای و تولید طبیعی گونه هایی دارویی رقبای چندانی در جهان نداریم و در مواردی حتی بیرقیب هستیم. همه اینها منوط به این نكته است كه دارایی های كشور را بشناسیم و بتوانیم از آنها استفاده بهینه نماییم. در این صورت حتی می توان تا 5 درصد از تولید ناخالص ملی را از این طریق تأمین نمود (امیری،2006).
1-3- ضرورت توجه به پرورش گیاهان دارویی
ایرانیان از دیرباز و حتی پیش از دیگران در زمینه گیاهان دارویی و كاربرد درمانی آنها از دانش پیشرفتهای برخوردار بوده است. نمونه بارز آن كتاب باستانی اوستاست. در یكی از پنج كتاب تشكیل دهنده اوستا( كه در مجموع دست كم 2500 سال پیشینه دارد)، بخش های پرشماری به گیاه درمانی، معرفی گیاهان دارویی و كاربرد آنها اختصاص یافته است. در قرن هشتم و نهم میلادی، اطباء ایرانی رونق خاصی به طبابت ایران و جهان بخشیدند به طوریكه با پیدا شدن دانشمندان و نوابغی نظیر ابوعلی سینا و محمد زكریای رازی با انشار كتابهای معروف خود (قانون و الحاوی) پیشرفتهای زیادی نصیب ملت ایران و جهان گردید. این پیشرفتها همچنین در قرون بعد نیز ادامه یافت. در قرن 13 میلادی، ابن بیطار، اختصاصات متجاوز از 14700 گیاه را كه خود شخصاً می شناخت را در كتابش شرح داد (دوازده امامی، 1386).
