پیوند بین انسان و طبیعت ارتباطی جاودانی و ناگسستنی است؛ این ارتباط سبب شده تا شاعران نیز بیش از هر چیز دیگر از آن الهام گرفته و سرودههای خود را به تصویرهای رنگارنگ طبیعت مزیّن و مخاطبانِ اشعارِ خود را به گشت و گذار در این تصاویر زیبا دعوت کنند. نگاهی هرچند گذرا به اشعار شاعران پارسی زبان در نخستین ادوار شعر فارسی، بیانگر میزان توجه این گویندگان به طبیعت است. البته این امر چیزی نیست که محدود به آن دوره باشد و آثار آن را در همه دوران حیات ادبی این سرزمین به خوبی میتوان شاهد بود چنانکه در تمام قالبهای شعریِ شعرای قرن ششم با انواع مضامین دیده می شود. نظامی نیز یکی از شاعرانی است که از وصف های طبیعت برای هرچه زیباتر شدن کلامش و انتقال معنا به مخاطب بهرهی فراوانی برده است و با آوردن مظاهر گوناگون آن همچون گلها، درختان و انواع میوه ها و حیوانات و… تصاویر بکر و زیبا را پیش روی خوانندهی آثار خود قرار میدهد که با گذر زمان هیچ گاه دچار کهنگی و فرسودگی نخواهد شد. در این پایان نامه ابتدا عناصر طبیعت از دو منظومهی خسرو و شیرین و لیلی و مجنون استخراج شده و پس از تقسیم بندی به کاربردهای این عناصر توسط نظامی پرداخته شده است.شایان ذکر است که عناصر طبیعی این دو منظومه در کنار هم مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه نشده است؛ این پایان نامه در پنج فصل به شرح زیر تدوین گردیده است:
1-2 بیان مسأله
طبیعت از گذشته تا به حال مورد توجه هنرمندان از جمله شاعران بوده است، زیرا اولین چیزی که هرانسان در زندگی خود درک کرده و خود را در آن میبیند طبیعت است.البته نگاه هر شخص به طبیعت نسبت به شخص دیگر متفاوت است،چه بسا افراد عادی هر روزه از کنار عناصر طبیعت میگذرند اما به آن توجه نمی کنند اما یک هنرمند یا شاعر به هرکدام از این عناصر با دیدی هنرمندانه مینگرد و از آنها تصاویری بکر و زیبا خلق می کند.یکی از این هنرمندان نظامی گنجوی است، که وصف طبیعت یکی از ویژگیهای شعر اوست. این پایان نامه سعی بر آن دارد که انواع عناصر طبیعت مورد استفادۀ نظامی در دو اثر خسرو و شیرین و لیلی و مجنون را بررسی کند و پر بسامدترینِ این عناصر را در این دو منظومه نشان دهد، و نقش عناصر طبیعت در صور خیالِ شاعر را و پرکاربردترین آن را مشخص نماید.
روش گردآوری اطلاعات پایان نامه ، کتابخانهای و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. روش تجزیه و تحلیل بدین صورت است، ابتدا تمام ابیاتی که در برگیرندهی عناصر طبیعت در دو منظومه است استخراج شده ، سپس با توجه به سؤالات مطرح شده، هر یک از ابیات، مورد بررسی قرار گرفته است.
1-3 سوالات تحقیق
پرسش اصلی این تحقیق آن است که :
طبیعت در مثنویهای خسرو و شیرین و لیلی و مجنون چه نقشی ایفا می کند؟
و پرسشهای دیگر تحقیق عبارتند از :
1- نظامی در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون از چه عناصر طبیعی استفاده کرده است؟
2- پرکاربردترین عناصر طبیعت در دو مثنوی نظامی کدامند؟
خرید اینترنتی فایل کامل :
3- شاعر از عناصر طبیعت در کدام ساخت صورخیال بهرۀ بیشتری برده است؟
1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه تا کنون تحقیق جامع و کاملی که تمام عناصر طبیعت را در دو مثنوی خسرو وشیرین و لیلی و مجنون مورد بررسی قرار نداده است؛ این پایان نامه و نتایجی که به دست خواهد آمد، مورد توجه خواهد بود.
1-5 پیشینۀ تحقیق
کتابها و مقالات مطالعه شده نشان میدهد که دربارۀ عناصر طبیعت در خمسۀ نظامی صورت گرفته است.که میتوان به این آثار اشاره کرد:
2-تصاویر خیال در خسرو و شیرین نظامی نوشتة دکتر محمد جاویدی صبّاغیان که در کتاب مجموعه مقالات همایش نظامی توسط دکتر ثروت آورده شده است ، با بیانی اجمالی به بررسی انواع تصاویر خیال در منظومة خسرو وشیرین نظامی پرداخته که یکی از آن ها تصویر مظاهر طبیعت است.
3- دكتر بهروز ثروتیان نیز در كتاب اندیشه های نظامی گنجوی به توصیفات و تصویرسازی در اشعار نظامی پرداخته است.
1- 6 اهداف تحقیق
1– مشخص کردن مهارت نظامی در استفاده از عناصر دنیای واقعی برای بیان مفاهیم و مقاصدش و همچنین زیبایی آفرینی
2- آشکار کردن عناصر مهم تشکیل دهندۀ صور خیالِ شاعر
1- 7 فرضیه های تحقیق
1- نظامی از طبیعت برای زیباسازی اشعارش و القاء معنا و مفهوم به مخاطب استفاده کرده است.
2– نظامی به طور چشمگیری در سرودن مثنوی های خود ازهمۀ عناصر طبیعت بهره گرفته است.
3-پرکاربردترین عنصر طبیعت در توصیفات نظامی گلها و درختان هستند.
4- تشبیه پر کاربردترین صنعت توصیف شاعر در تصویرگرایی است.
1- 8 حدود و قلمرو تحقیق
حدود و قلمرو این تحقیق، بررسی عناصر طبیعت در دو منظومۀ خسرو وشیرین و لیلی و مجنون نظامی است.