کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- تعریف مسئله………………………………………………………………………………………………. 1

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………… 1

1-3- سؤال‌های تحقیق……………………………………………………………………………………… 2

1-4- فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 2

1-5- اهداف اصلی و فرعی تحقیق……………………………………………………………………………….. 3

1-6- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 3

1-7- روش جمع‌ آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………. 3

1-8- کاربرد تحقیق………………………………………………………………………………………………… 4

1-9- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………… 4

1-10- چگونگی انجام پروژه عملی……………………………………………………………………… 5

فصل دوم: نوشتار فارسی و خط-نقاشی در ایران

2-1- الفبا و نوشتـار در ایران……………………………………………………………………………….. 13

2-2- ریشه‌های ایرانی نوشتار…………………………………………………………………………….. 19

2-3- خوشنویسی نوشتار فارسی……………………………………………………………………. 23

2-4- اهمیت و قواعد خوشنویسی در نوشتار فارسی…………………………………………. 25

2-5- نقش بصری و تزئینی نوشتار…………………………………………………………………….. 32

2-6- نگاهی به اعتقادات فرقه حروفیه………………………………………………………………… 33

2-7- شیوه‌های حروف‌نگاری در دوران گذشته ……………………………………………………. 35

2-8- حکومت و تحولات جامعه قاجاری…………………………………………………………………… 43

2-9- هنرمندان قاجاریه……………………………………………………………………………………….. 44

2-10- دوران پهلوی………………………………………………………………………………………… 47

2-11- جنبش سقاخانه و آغاز نوگرایی در ایران……………………………………………………… 60

2-12- دوران انقلاب اسلامی………………………………………………………………………… 73

2-13- خط-نقاشی………………………………………………………………………………………………. 74

2-14- نوگرایی در تعامل بین هنرها……………………………………………………………. 86

فصل سوم: مبانی بصری و قابلیت‌های تصویری نوشتار فارسی در خط-نقاشی ایران

3-1- مبادی سواد بصری……………………………………………………………………. 90

3-2- عناصر اولیه و کیفیات بصری در ارتباط تصویری…………………………………… 91

3-3- مقایسه بصری آثار تایپوگرافیک و خط-نقاشی………………………………………. 105

3-4- شیوه‌های حساسیت بخشیدن…………………………………………………………….. 109

3-5- نقش ابـزار………………………………………………………………………………….. 109

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………. 112

واژه‌نامه ……………………………………………………………………………………………. 116

خرید اینترنتی فایل کامل :

مراجع………………………………………………………………………………………………. 120

پروژه عملی………………………………………………………………………………… 128

پروژه دوم عملی……………………………………………………………………….. 134

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 – تعریف مسئله

          هیچ تعریف درستی جز در سایه بررسی و شناخت جامع از گذشته و تطبیق آن با دنیای معاصر میسر نیست. در دهه‌ های اخیر، تجددخواهی در هنر ایران نمی‌توانسته سنت‌های فرهنگی را به خاطر نوستالژی آنها بپذیرد. در این بین نقاشان و خطاطان از جریان پیدایش جنبش سقاخانه و نوگرایی تا دوران معاصر، همواره به دنبال هویت و تاریخ خود بوده‌اند تا بتوانند با ارائه زیرساخت‌های شرقی خط-نقاشی، قابلیت‌های تصویری و توصیفی-تشریحی نوشتار را بیان کنند که امروزه به یكی از مهم‌ترین شگردهای ارتباط بصری تبدیل شده است. اما تاکنون پژوهشی درباره قابلیت‌های تصویری نوشتار در بستر خط-نقاشی و بیان گستره فعالیت آن صورت نگرفته است. از این روی در این پژوهش درصدد آنیم که این قابلیت‌ها را با بیان تعاریف نظری و تجربی و ارائه راهکارهای عملی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق

از دیگر اهمیت‌های این پژوهش می‌توان به بحث هویت گرافیک ملی ایران اشاره کرد که می‌توان ریشه‌های آن را با پژوهش و تحلیل در این جریان تاریخی (خط-نقاشی) پیدا کرد و برخی اشتراکات میان فعالیت‌های غیر کاربردی (بیشتر هنرهای زیبا) و کاربردی (بیشتر طراحی گرافیک) را به تصویر کشید.

1-3- سؤال­های اصلی تحقیق

1. خاستگاه و علت اصلی پیدایش خط-نقاشی چیست؟
2. ریشه‌های ایرانی نوشتار فارسی در کدام خطوط وجود دارد؟
3. آیا می‌توان در خوشنویسی هم صحبت از خطوط مدرن و پست‌مدرن کرد؟
4. جنبش مدرنیسم چه تأثیراتی بر نقاشی و خط‌نگاری داشته است؟
5. چه عواملی باعث تلفیق نقاشی و خوشنویسی و سوق‌دادن آنها به ­خط-نقاشی شد؟
6. نقش و خاستگاه پیشگامان نوگرا و هنرمندان چند دهه اخیر که به خط-نقاشی پرداخته‌اند، به چه صورت می‌باشد؟
7. آیا رسالت خط در خط-نقاشی با خوانایی کلام هم‌سو است؟ و آیا با کم‌شدن خوانایی ارزش‌های کلام نوشتار از بین می‌رود؟
8. آیا حد و مرزی بین کارکردهای تصویری حروف و نوشتار در پیام‌رسانی وجود دارد؟
9. تأثیر مبانی و سواد بصری نوشتار فارسی در خط-نقاشی چگونه است؟
10. گستره قابلیت‌های تصویری رسم‌الخط‌های نوین در حوزه‌های مختلف ارتباط بصری به چه میزان می‌باشد؟
11. خلق یک اثر هنری مشتق از خط و نقاشی متکی به هویت‌های فردی است یا تاریخی، یا هر دو؟ و چگونه می‌توان با حفظ هویت و فرهنگ، عناصر نوشتار و بومی را به جهان انتزاع نزدیک کرد؟
12. پاسخ به این گونه سؤال‌ها، دلایلی هستند که اهمیت پرداختن به این موضوع را روشن می کنند.

1-4- فرضیات تحقیق

     با در نظر گرفتن فرضیات برخی از هنرمندان و منتقدان مبنی بر اینکه خط-نقاشی هنـر حساب می‌آید و اینکه هنرمند بعد از آموختن سواد بصری نوشتار و طی مراحل تکوین به خلاقیتی در کارش می رسد، لذا فرضیه اصلی این پژوهش بر این مبناست که با شناخت و آگاهی به اصول و قواعد رسم‌الخط‌های نوین می‌توان از قابلیت‌های تصویری آنها در حوزه‌های مختلف ارتباط بصری به ویژه خط-نقاشی استفاده کرد. چگونگی این ارتباط و راهکارهای آن باید در پایان این پژوهش مشخص گردد.

1-5- اهداف اصلی و فرعی

1-6- روش تحقیق

                   در این رساله روش و سیستم تاریخی و تحلیلی به کار رفته است؛ در این روش علاوه بر بیان ماهیت و وضعیت موجود موضوع پژوهش، به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله و ابعاد و گستره فعالیت آن می‌پردازیم و سپس اقدام به شناخت مسأله و تعریف آن، تدوین فرضیه‌ها، گردآوری اطلاعات، تنظیم و طبقه‌بندی اطلاعات و بیان راه‌کارها پرداخته و در انتها نتیجه‌گیری می‌نمائیم.تحقیق حاضر با بهره گرفتن از روش تاریخی و تحلیلی و با شیوه مطالعه­ کتابخانه­ای، مصاحبه، شرکت در نشست‌ها و سخنرانی ها و کارگاه‌های تخصصی، جلسات نقد و بررسی، برگزاری پرفورمنس و گزارش از نمایشگاه‌ها به مطالعه در دوران گذشته و معاصر پرداخته است.

1-7- روش جمع‌ آوری اطلاعات

                   اطلاعات در این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش، با فیش‌برداری از میان کتاب‌ها، مقالات معتبر، فصل‌نامه‌های تخصصی، پایان‌نامه‌ها و روزنامه‌ها در کتابخانه‌های واقعی و دیجیتالی انجام شده است. البته این پژوهش بسیار با فقدان اطلاعات علمی و  تخصصی مواجه شد؛ منابع موجود صرفاً به بیان پیشینه و اختلاف‌نظرها در تعاریف پرداخته است و تحقیقی در مورد کیفیت و گستردگی این مبحث جامع صورت نگرفته است. برخی مقالات موجود نیز به طور گسترده و روبنایی به این مسئله پرداخته‌اند. از این رو در روش میدانی به صورت واقعی و مجازی با مراجعه به نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، حراجی‌های تهران و حراج‌های معتبر دنیا همچون کریستی، ورکشاپ‌ها، پرفورمنس‌ها، جلسات نقد و بررسی، مصاحبه‌های حضوری و تلفنی با هنرمندان مرتبط با مسئله پژوهش، شنود فایل‌های صوتی مربوط به مصاحبه با افراد صاحب‌نظر و هنرمندان و مشاهده فیلم‌های مستند و گزارشی از برپایی نمایشگاه‌های حاضر، اقدام به تهیه گزارش و عکاسی از آثار شده است. همچنین برای تهیه تصویر آثارِ به‌روز به سایت‌های اینترنتی گالری‌های داخلی و خارجی و شخصی مراجعه شده است. در این پژوهش در راستای تعریف مسئله و اهداف آن، اقدام به برگزاری نمایشگاه، پرفورمنس آرت و جلسات نقد و بررسی تخصصی شده تا با نقد و تهیه گزارش از آنها نتایج جدیدی حاصل شود.

1-8- کاربرد تحقیق

مجالس یادشده مفاهیمی را نمادین می­سازند که حضور کهن­الگوی گاو را در آثار باستانی ایران جاودانه ساخته است. مثال بارز این ادعا مجلس نمادین گرفت و گیر شیر و گاو در تخت جمشید است. در این پژوهش تلاش خواهد شد تا برای آشنایی هر چه بیشتر اهل هنر با مفاهیم جاودانه­ی نهفته در پس نمادها، مفهوم کهن­الگوی گاو از دریچه­ی اساطیر کهن ایرانی بررسی گردد. اسطوره­های کهن نیز به نوبه­ی خود برای انتقال مفاهیم از زبانی رمزآلود بهره می­جسته­اند. امروزه برای درک مفاهیم رمزآلود اساطیری علومی نوین از جمله زبانشناسی و روانشناسی به کمک اسطوره­شناسان و دین­پژوهان شتافته­اند. 

اکثر پژوهش­های دانشگاهی بر اساس مکاتبی نظیر اسطوره­شناسی زبانشناختی و یا آرای دکتر مهرداد بهار، که خود بر پایه­ نظرات میرچا الیاده و نظریه­ی مادرسالاری استوار می­باشد، صورت گرفته است. برخی دیگر با تاکید خاص بر ادبیات عوام و با بهره گرفتن از مکتب ساختارشناسی اشخاصی چون کاسیرر انجام شده است. استفاده از مکتب اسطوره­شناسی روانشناختی نیز بدین دلیل است که تاکنون در داخل کشور پژوهشی در سطح دانشگاهی بر اساس آن صورت نگرفته و به بوته­ی نقد اساتید صاحب­نظر سپرده نشده است. البته باید تاکید کرد که مکتب یاد­شده همانند دیگر مکاتب حوزه­ نماد و اسطوره، تنها یک فرضیه است و نه یک نظریۀ قطعی و نتایج به دست آمده بر اساس اصول مطروحه در آن نیز هیچ قطعیتی ندارد. از آنجایی که در این پژوهش تحلیل مجالس نمادین نیز با بهره گرفتن از نتایج یاد شده صورت خواهد پذیرفت، لازم است تأکید شود که با توجه به آرای اساتید محترم، این نوع تحلیل­ها نیز جنبه­ تجربی داشته و اثبات شده نیستند. به همین سبب تلاش شده است تا نتیجه گیری نهایی پژوهش بر اساس متون کهن ایران صورت پذیرد. امید است تا انرژی ذهنی مصروفه در انجام مراحل دشوار این پژوهش مثمر ثمر بوده و راهگشای تحقیقات بعدی در زمینه­ پیوند نمادها با روان انسان باشد.

1  -2 اهداف تحقیق

بررسی اشکال مختلف نقش گاو نر در صنایع دستی ایران هخامنشی

اثبات نمادین بودن نقش گاو

بررسی مفهوم نماد گاونر در صنایع دستی ایران هخامنشی

مطالعه­ ارتباط اسطوره­ای نماد گاونر با دیگر عناصر نمادین در صنایع دستی ایران هخامنشی

1  -3 اهمیت و ضرورت تحقیق

صنایع دستی ایران هخامنشی نمایش دهنده باورهای هنرمندان و مردمان ایران در دوران هخامنشی است. فراوانی نماد گاونر در صنایع دستی ایران کهن و هنرهای سنتی امروزین، نشان دهنده نقش پر اهمیت این جاندار در باورهای ایرانیان باستان است.

بررسی مفهوم نماد گاو نر در صنایع دستی ایران در دوران هخامنشی تحقیقی است جهت تولید دانش نظری برای افزایش آگاهی طراحان صنایع دستی در زمینه­ نماد و اسطوره.

1  -4 پرسش­های پژوهش

آیا نقش گاو نر یک نماد است؟

گاو نر به چه اشکالی در صنایع دستی هخامنشی اجرا شده است؟

فراوانی نماد گاو نر در صنایع دستی ایران هخامنشی به چه دلیل است؟

گاو نر در اساطیر ایران با کدام ایزدان در ارتباط است؟

کارکرد نماد گاو نر در صنایع دستی ایران هخامنشی چیست؟

خرید اینترنتی فایل کامل :

نماد گاونر در صنایع دستی ایران هخامنشی با کدام یک از عناصر تصویری نمادین دیگر در ارتباط است؟

1  -5 فرضیه ­ها

نقش گاو نر یک نماد است و دارای یک مفهوم کهن­الگویی مشخص است.

کهن­الگوی گاو نر به صورت واقعگرایانه و همچنین در حالت انتزاع یافته نقش شده است.

فراوانی نماد گاونر در صنایع دستی ایران هخامنشی به دلیل اهمیت آن در اساطیر ایران است.

گاو نر در اساطیر ایران با ایزدانی که در اساطیر نقشی در ارتباط با چهارپایان بر عهده دارند، در ارتباط است.

نماد گاو نر در صنایع دستی ایران کهن کارکردی تعویذگونه و برای محافظت داشته است.

نماد گاونر با برخی از دیگر عناصر نمادین از جمله ماه در ارتباطی اسطوره­ایست.

1  -6 روش تحقیق

روش تحقیق از نظر هدف: نظری

روش تحقیق از نظر روش: توصیفی

روش یافته اندوزی (روش گردآوری داده ­ها): کتابخانه ای و میدانی

روش تجزیه و تحلیل:تطبیقی

فرگرد دوم: گاو نر در اساطیر ایران

در فرگرد پیش رو به منظور بررسی نقش ورزا در اساطیر ایران هخامنشی در بند یکم در مورد آفرینش و قربانی گاو مطالبی که از منابع معتبر استخراج شده است، آورده خواهد شد. در بند دوم در مورد پیکرگردانی شخصیتهای اساطیری به صورت ورزا نکاتی ارائه خواهد شد.

در متون پهلوی در مورد آفرینش و قربانی گاو بخصوص در بندهش و گزیده­های زاداسپرم مطالبی ذکر شده است.

2  -1 آفرینش و قربانی گاو

ایرانیان باستان عقیده داشتند که هستی در مینو آفریده شد. آسمان نخستین بخش از جهان بود كه آفریده شد. پس از آن آب، و سپس زمین آفریده شد. بعد از اینها نوبت به نخستین نمونه حیوانات رسید و گاو یکتا ( اِوَگدات) آفریده خلق شد. کیومرث نمونه نخستین مردمان پس از گاو آفریده شد»(کرتیس بی­تا، 130).

هنگامی كه اول بار آفریدگان به وجود آمدند، ‌در حالت «مینویی» بودند: درخت بدون پوست و خار بود، و گاو سفید و درخشنده همچون ماه، و گیومرث كه نمونه نخستین انسان است، همچون خورشید می درخشید(هینلز 1975، 87).

در این اسطوره ارتباط گاو با ماه و ارتباط نخستین انسان یا نمونه شهریار زمینی با خورشید بیان شده است و در فرگردهای آتی بدان­ها پرداخته خواهد شد.

طبق روایات زرتشتی، گیومرث و گاو سه هزار سال را به نیکی سپری کردند اما اهریمن در نخستین حمله اش به جهان گیومرث و گاو نخستین را كشت. اهریمن در حمله به دنیای ساخته اورمزد دیو آز و گرسنگی و مرگ، استویدات، را برای نابودی ورزا، گاو نخستین ‌فرستاد. دیو بر گاو چیره ‌شد و ورزا از لاغری جان ‌سپرد. از از اندام های او این حیوان چندین گونه دانة گیاهی و خوراكی و انواع گیاهان دارویی آغاز به روئیدن‌كردند. نطفه گاو به ماه رسید و در آنجا پالوده شد. در ابتدا یک جفت گاو نر و ماده و از آنها انواع مختلف حیوانات و چهارپایان سودمند به وجود آمدند. به همین گونه، چون کیومرث درگذشت، نطفه او را زمین پذیرفت. از تن او كه از فلز بود، انواع مختلف فلزات به زمین رسید و از نطفه او مشی و مشیانه كه نخستین زوج بشر بودند، از زمین روییدند. اهورامزدا فروهر کیومرث را به خورشید پایه فرستاد و از آنروز تابحال از طریق خورشید می­درخشد( shaki, 2000 )و(Malandra,2001).

در مورد شخصیتهای اساطیری مرتبط با گاو و جمشید در بخشهای آتی بیشتر صحبت خواهد شد.

:

ایران سرزمینی است با پیشینه طولانی که در جای جای آن آثار متعددی از دوره های مختلف دیده می شود.در طول تاریخ ایران همیشه پیوندی نزدیک بین هنر و محیط زندگی وجود داشته است. در فرهنگ تمدن ایرانی- اسلامی، محیط زندگی انسان، یکی از مهمترین بستر هایی است که در آن هنر با عالی ترین شکل تجسم و نمود پیدا کرده است. هنرمندان با بکارگیری انواع مصالح، رنگ ها، نقش ها، شکل ها و …، نهایت هماهنگی، تلفیق و زیبایی را در محیط زندگی ایجاد نموده و محلی دلپذیر و زیبا متناسب با نیاز های جسمی و روحی انسان بوجود آورده اند. اوج این ارتباط در معماری بناهای تاریخی تجلی پیدا می کند.

اگرچه بخش زیادی از سرزمین ایران را صحرا و دشت های کم حاصل و بدون درخت و سبزه تشکیل می دهد. در چنین محیطی دشت ها به رنگ خاکستری و قهوه ای غبار آلود نمود پیدا کرده است. خشت های گلی که با گرمای خورشید خشک شده و اجر های پخته، عمده مصالح ساختمانی این مناطق به شمار می روند. در چنین شرایطی مردم این مناطق از یک عطش فزاینده ای در استفاده از رنگ های شفاف و روشن برخوردار هستند. رنگ های مورد استفاده در اماکن بسیار دقیق و استادانه انتخاب شده اند که خود گواهی بر ارزش و جایگاه مهم رنگ در چنین محیط هایی هستند.از جهتی دیگر، بیانگر تأثیر مهم رنگ ها در ایجاد نشاط در محیط زندگی می باشد. قابل توجه است رنگ های مورد استفاده، از منابع و معادن محلی قابل استخراج بوده است.

بیش از پنج قرن، عمده ترین تزئینات قسمت های مختلف بناها، شامل انواع کتیبه ها، نقوش هندسی و گیاهی با انواع مختلف آجر انجام می پذیرفت.

ـ1ـ بیان مسئله پژوهش

در طول تاریخ ،همیشه پیوندی نزدیک میان هنر ومحیط زندگی وجود داشته است.در فرهنگ وتمدن ایرانی- اسلامی، محیط زندگی انسان ،یکی از مهمترین بستر هایی است که در آن هنر با عالی ترین شکل تجسم ونمود پیدا کرده است.بی تردید هرگز نمی توان معماری  ایران را جدا از کاربرد موثر هنر های تزئینی مورد بررسی و شناخت قرار داد.

در میان شهر های تاریخی کشورمان،کرمان شهری است که در مواجه با اقلیم گرم وخشک با تاریخی پر فراز و نشیب وهنر  مندانی که از نظر ذوق و سلیقه در روزگار خود سرامد بوده اند ونقش های زیبائی آفریده اند  که هنوز گذر ایام نتوانسته است از این زیبائی بکاهد. نگارنده سعی نموده در این پژوهش به بررسی و تجزیه وتحلیل تزئینات معماری خصوصا نقوش تصویری و موتیف های مجموعه گنجعلیخان کرمان بپردازد.

در این پژوهش با توجه به موضوعات تصویری که در مجموعه بناهای گنجعلیخان کار شده نگارنده به بررسی موضوعی نقوش پرداخته وضمن نام بردن از مهمترین نقوش مورد استفاده در این مجموعه به بررسی ارتباط بین نقش مایه ها و کار کرد مجموعه ومعانی آنها در فرهنگ های مختلف همچون ایران ،مصر و چین  اشاره می نماید.

1-2- هدف های پژوهش

1- بررسی پیشینه تاریخی ومفهومی نقوش

2- معرفی ،طبقه بندی و گرد آوری نقوش به کار رفته در مجموعه بنا.

3- با توجه به اینکه بسیاری از این نقوش به فراموشی سپرده شده اند. مطالعه و بازسازی نقوش ضمن احیای مجدد آنها به افزایش سطح سواد بصری وشناخت این نقوش می انجامد.

1-3- اهمیت موضوع پژوهش وانگیزش انتخاب آن

شناخت اصول و عوامل طراحی گرافیک سنتی،منجر به روشن شدن ویژگی های اصلی طراحی گرافیک دوره معاصر می شود.

اما سزا وار وشایسته نیست که هنر ،ذوق وسلیقه هنر مندان این مرز و بوم که اغلب برخاسته از میان مردم کوچه وبازارند وهر یک آغاز گر تحولی آشکار در عصر خویش بودند و داستانهای مذهبی، افسانه ها ی نظم ونثر فارسی وگل ومرغ و طبیعت واستوره ها را به تصویر میکشیدند چنین مورد بی مهری و بی اعتنایی قرار گیرند .باشد که خصلت مروت و ارج نهادن به هنر هنرمندان پایدار بماند.

بدون شک مجموعه گنجعلیخان کرمان یکی از شاهکار های منحصر بفرد به شمار میرود و نگارنده سعی دارد با پژوهش خویش ابعاد گوناگون به ویژه نقوش تصویری این

خرید اینترنتی فایل کامل :

 بنا را مورد بررسی قرار داده تا شاید بتواند گامی کوچک در حفظ آن برداشته باشد چنانچه بعید نیست  تا چند سال آینده از این بنا ها اثری باقی بماند.

1-4- سوالات و فرضیه های پژوهش

1-4-1- سوالات پژوهش

سوال1 – نقش مایه های مورد استفاده در بنا های مجموعه گنجعلیخان و ویژگی های تصویری آن ها چیست؟

سوال2 – دلایل استفاده و رابطه میان کارکرد بنا ونقوش مورد استفاده در آن ها چیست؟

سوال 3 -عمده نقش حیوانی در میان نقش مایه ها ی موجود کدام است؟

سوال 4 -این نقوش از لحاظ معنا و مفهوم چگونه اند؟

1-4-2- فرضیات پژوهش

• نقوش دارای ویژگی های واقع گرایانه، انتزاعی و… می باشند.
• نقوش ابنیه تاریخی کرمان صرفا تزیینی و کار بردی نیستند.
• نقش پرنده نسبت به بقیه نقوش از تنوع بیشتری برخوردار میباشد و بیشتر تکرار شده است.
• نقوش دارای ویژگیهای نمادین نیز هستند.
• گرافیک امروز با نقوش کهن رابطه تنگاتنگی دارد.

1-5- حدود و چهار چوب نظری پژوهش

بر اساس موضوع ونیز روند اجرایی در به نتیجه رسیدن این تحقیق میتوان از روش ها و مدل  های متنوعی در رسیدن به نتیجه نهایی بهره جست.مسائل نظری که میتواند در به نتیجه رسیدن این کار موثر باشد را میتوان در شناخت تاریخ ی اثر ،آشنا یی با سبک معماری وتزئیناتی این دوره  از تاریخ،آشنایی و بررسی تکنیک مورد استفاده در این دوره و نیز مطالعات مقایس های با موارد مشابه برای نیل به هدف اصلی جستجو کرد.

1-6- تعاریف عملیاتی متغیرهاواصطلاحات كلیدی

واژگان کلیدی: مجموعه گنجعلیخان ، کرمان ، نقوش تصویری ، صفویه

متغیر ها:

• نقوش گنجعلیخان
• نقوش هنر صفوی

1-7- روش تحقیق

این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی وتاریخی میباشد وروش تحقیق به صورت کتابخانه ای و میدانی  است.

به دلیل تاریخی بودن مکان های مورد بررسی در حدود نیمی از مراحل کار به صورت جمع آوری اطلاعات ومطالعه و فیش برداری کتب مرتبط با موضوع صورت میگیرد.ومرحله تحقیقات میدانی، شامل مشاهدات، مصاحبه و تهیه ععس از مناطق مورد نظر است.و همچنین در مورد تاریخچه مکانها وسیر تحول تزئینات در آن ها با  کار شناسان سازمان میراث فرهنگی ،اساتید دانشگاهی و معماران ومرمت گران بنا مصاحبه به عمل خواهد آمد ودر پایان با تجزیه و تحلیل یافته ها همراه خواهد بود.

1-8- قلمرو تحقیق

از آنجایی که این تحقیق به بررسی نقش مایه های تصویری در مجموعه بنا های گنجعلیخان کرمان میپردازد.بنابر این قلمرو تحقیق عبارتست از مجموعه بناهای گنجعلیخان کرمان (کاروانسرا، حمام، مسجد، آب انبار وضرابخانه).

نقش و نقوش از بدو پیدایش انسان و ثبت تاریخ افکار و اندیشه­ های بشر همواره وجود داشته و نقش عمده ای را ایفا کرده است. شاید اولین خطوطی که انسان بر دیواره­ی غارها کشیده و یا نقوشی که بر روی ظروف سفالین باقی مانده در زمره­ی اولین تصاویر و نقوش ثبت شده از شروع تاریخ بشر می باشد.

بازشناسی تاریخ گرافیک ایران در دوره­ های گوناگون، به شناخت و رفتاری درست­تر در زمان حال می­انجامد. یک از گونه­ های بسیار پرکاربرد و دیرپای طراحی گرافیک، طراحی نشانه­ها هستند. هر چند با تأسیس مدارس گرافیک در ایران، نوع نگاه به این گونه آثار با تغییراتی اساسی همراه بود اما ردپای آن را در سال­های پیش از این رویداد نیز می­توان جست. در این پایان نامه به بررسی نقش­مایه­های هندسی در نشانه­ های انتزاعی ایران در دهه 70 و 80 پرداخته می شود. گذشته ما به لحاظ فرهنگی و هنری بسیار طولانی و غنی است و می­توان با تکیه بر ارزش­ها و فرهنگ ملی و سنتی خود دست به خلق آثاری زد که چهره و هویت ایرانی داشته باشد. امروزه با توجه به مطالعات گسترده در این زمینه اهمیت پرداختن به این میراث کهن بر همگان آشکار است به این دلیل که وجود نقش­مایه­ها در همه ادوار در تاریخ ایران وجود داشته و حتی امروزه نیز از این نقش­مایه­ها در اکثر موارد استفاده می شود.

در تحقیقات مقدماتی پیش از آغاز پژوهش، جمع­آوری نشانه­ های دهه 70 و 80 با تورق صفحه به صفحه کتاب­های تصویری زمان مدیدی را به خود اختصاص داد. این جستجو در کل، گزینش 1566 نشانه را در پی داشت.

فصل دوم این پژوهش، با نگاهی به نشانه و انواع آن آغاز شد که در این فصل به تعریف نشانه از دیدگاه ­های مختلف پرداخته شده است و بعد انواع آن که شامل نشانه­ های نوشتاری، نشانه­ های شمایلی و نشانه­ های تلفیقی بودند، اختصاراً مورد بررسی قرار گرفته اند. در فصل سوم به طبقه ­بندی نقش­مایه­ها در دوره قبل از اسلام پرداخته شده است که این طبقه ­بندی شامل چهار دسته نقش­مایه­های گیاهی، نقش مایه­های هندسی، نقش­مایه­های حیوانی و نقش­مایه­های انسانی می باشد و در دوره هنر اسلامی که شامل سه دسته از نقش­مایه­های گیاهی، نقش­مایه­های هندسی و نقش­مایه­های حیوانی – انسانی است، پرداخته شده و در فصل چهارم به بررسی نقش­مایه­های هندسی که شامل دایره، مربع و مثلث است پرداخته شده و در نهایت نشانه­ها طبقه ­بندی شده است. این نشانه­ها ابتدا از نظر انواع نشانه­ها و بعد از نظر طبقه ­بندی نقش­مایه­ها مجزا شد و در پایان 244 نشانه که فقط نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 متأثر از نقش­مایه­های هندسی بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.

 1-1 تعریف، بیان ضرورت و اهمیت مسئله­ پژوهشی

نقش­مایه­های هندسی با بر کنار هم قرار گرفتن نقوش یا واحد­های کوچکی که با ابزار­های ساده ترسیم می­شوند و در این میان از اشکال و زوایای خاص نیز استفاده می­گردد که همه این موارد در نهایت نقش مایه هندسی را ایجاد می­ کند. نشانه انتزاعی به نشانه­ هایی اطلاق می شود که نه به صورت مستقیم و نه غیر مستقیم با موضوع ارتباط ندارند و تصویر با موضوع از طریق جنبه­ های فرعی ارتباط پیدا می­ کند و همچنین با مخاطب از طریق مسایل فرهنگی ارتباط برقرار می­ کند.

در خصوص تعریف نقش­مایه­های انتزاعی و هندسی لازم است به تعریفی که در این خصوص توسط نویسندگان مختلف بیان شده است اشاره­ای کنیم :

محمد رضا باطنی در «کتاب فرهنگ انگیسی به فارسی پویا»  که در سال 1388 توسط نشر فرهنگ معاصر منتشر شد، چنین می­گوید: در نهایت می­توان واژه­ی نقش­مایه را این گونه معنا کرد: بنیاد نقش و یا ریشه و اصل تصویر در دایره المعارف­ها و فرهنگ اصطلاحات هنری، اصطلاح نقش­مایه را معادل واژه لاتین موتیف قرار داده­اند. موتیف به معنای انگیزه، درون مایه.

احمد دانشگر در کتاب «فرهنگ جامع فرش ایران» که در سال 1372 توسط نشر دی منتشر شد، به این مطلب می ­پردازد که نقش­مایه را موضوع بن نما و یا نقش و نگار می­داند. به عبارتی «کار مایه ویژه در ترکیب­بندی» را تعبیر نقش­مایه دانسته است. نقش­مایه یا «بن­نگار» را مجموعه­ی ریز نقش­هایی معرفی می­ کنند که مایه و تشکیل دهنده نقش­اند.

رویین پاکباز در کتاب « دایره­المعارف هنر» خاطر نشان شده است: «سرچشمه­ی بسیاری از نقش­مایه­های مورد استفاده توسط هنرمند عصر ساسانی (صور گیاهی، قوچ­های رو در روی یک درخت، گاوان بالدار سر، نبرد شیر و گاو، شاهین­های حمله ور بر جانوران، وجز اینها) در هنر باستانی آسیای غربی بود، ولی طرح­هایی چون پیچک تاک، صحنه­های انگور چینی و پیکر­های بالدار پیروزی، به تازگی از منابع رومی اقتباس شده بودند. در اواخر عصر ساسانی، تاثیرات هند و آسیای میانه افزایش یافت.

خرید اینترنتی فایل کامل :

در این پایان نامه به بررسی نقش­مایه­های هندسی در نشانه­ های انتزاعی ایران دهه 70 و 80 پرداخته می­ شود. گذشته ما به لحاظ فرهنگی و هنری بسیار طولانی و غنی است و می­توان با تکیه بر ارزش­ها و فرهنگ ملی و سنتی خود دست به خلق آثاری زد که چهره و هویت ایرانی داشته باشد. امروزه با توجه به مطالعات گسترده در این زمینه اهمیت پرداختن به این میراث کهن بر همگان آشکار است به این دلیل که وجود نقش­مایه­ها در همه ی ادوار در تاریخ ایران وجود داشته و حتی امروزه نیز از این نقش مایه­ها در اکثر موارد استفاده می­ شود.

1-2 پرسش­های پژوهش

نقوش هندسی در نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 چه جایگاهی دارد؟

استفاده از کدام تک واحد نقش­مایه هندسی در نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 ایران کاربرد بیشتر داشته است؟

کدام نقوش هندسی کاربرد بیشتری در نشانه­ های انتزاعی ایران داشته اند؟

1-3 فرضیه ­های پژوهش

نقوش هندسی ایرانی در طراحی نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 کاربرد وسیعی داشته است.

استفاده از تک واحد نقش­مایه مربع در نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 بیشتر بوده است.

کاربرد نقش­مایه­هایی با الهام از یک واحد در نشانه­ های انتزاعی ایران در دهه 70 و 80 بیشتر بوده است.

1-4 اهداف و ارزش نظری پژوهش

هدف اصلی از انجام این پژوهش تجزیه و تحلیل نقش­مایه­های هندسی در نشانه­ های انتزاعی ایران در دهه 70 و 80 بوده است.

در این میان ارزش­های نظری این پژوهش به شرح ذیل می باشند: 

شناسایی نقش­مایه­های ایرانی، بررسی نقش­مایه­های هندسی ایران، شناسایی نشانه­ های انتزاعی دهه 70 و 80 ، شناسایی بیشترین کاربرد نقش­مایه­های انتزاعی در نشانه­ های ایران.

 1-5 سابقه، پیشینه و ادبیات نظری پژوهش

عصام السعید و عاشیه پارمان درکتاب « نقش هندسی در هنر اسلامی» که در سال 1377 توسط نشر سروش منتشر شد، این گونه نظری دارند، طرح ها و نقوش هندسی از امتیازات انحصاری هنر اسلامی نمی باشد بلکه هنر اسلامی است که گسترده شده و دارای ضابطه­ای مشخص و منطقی می­گردند و به کمال می­گرایند. آنچه در طرح­های هندسی به لحاظ زیبایی­شناسی مهم است همانا کیفیت است نه کمیت. در اینجا هنرمند (اسلامی) ذهن و نیروی تصور خود را با ابتکار و نوآوری به کار می­گیرد و قواعد کاملی استخراج می­ کند و همچنین بهره­ گیری از شیوه ­های هندسی هنرمند را توانا ساخت تا با فراخ دستی در میدان گسترده­ای با سهولت و روشی درست، بی­برخورد با محدودیت­های دستگاه اعداد به کار پردازد. تناسبات میان اجزاء و کل در ترکیب شکل­ها، بی­توجه به محدودیت الگو و سرمشق و شیوه، با اندازه­ های خاص جریان می­یابد. از این رو به یک کلیت پهناور در جهان اسلام دسترسی یافته شد که با ایمان اسلامی بر پایه این که همه آفرینش هماهنگ و همسان هستند، سازگار است.

فریده شهبازی و مسعود تذهیبی در کتاب « نقشمایه­های ایرانی» که در سال 1382 توسط نشر سروش منتشر شد، کوشش کرده ­اند تا کتاب حاضر را با توجه به تاریخ ترسیم نقش و نگارها و رعایت تقدم و تاخر زمانی درسه بخش موضوعی کامل کنند: 1- نقش­های تزیینی با فرم بسته، 2- نقش­های ملهم از جاندارن، 3- نقش­های تزیینی گسترش­پذیر.

ابراهیم حقیقی در کتاب « نشانه­ها » که در سال 1384 توسط نشر هفت رنگ منتشر شد، این گونه می­گویند: با آن که به ظاهر شکل­ها به دو گونه هندسی و غیر­هندسی هستند اما در واقع شکل­های غیر­هندسی خود متشکل از مجموعه ­ای از شکل­های کوچک هندسی هستند و با آن که شکل­های هندسی و غیر­هندسی به ظاهر تناسبات و اندازه­ های متفاوتی دارند اما با اشراف بیشتر می­توان ملاحظه کرد که اصول و روش طراحی در هر دو گونه آن­ها یکسان است و در ادامه به قرار­گیری آرم­ها ونشانه در شکل های هندسی پرداخته­اند.

هایل برون در کتاب «آرم» که در سال 2001 منتشر شد به بررسی 1- انواع کارکرد­های تصویر، با تمرکز بحث بر روی آرم، 2- گونه­ های کاربردی آرم پرداخته است. در کتاب در رابطه با کارکردها و نقش آرم، به موضوع «ثبت گونه­ های کاربردی آرم» نیز پرداخته است. این رویکرد به اسلوب و وجه کاربردی آرم نظریه­ی کاملا جدیدی در عرصه­ ارتباط تصویری است که توجه و شناسایی آن می ­تواند در تبیین چگونگی تحقق فرایند ارتباط موثر واقع شود و دریافت پیام را ممکن، عملی و ماندگار سازد.

فهیمه پهلوان در کتاب «درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم» که در سال 1390 توسط نشر دانشگاه هنر منتشر شد، اشاره کرده است که تاکنون روش­های مختلفی برای دسته­بندی آرم­ها و مشخص کردن گونه­ های متفاوت پیشنهاد شده است. از دیدگاه نشانه­شناسی، این دسته­بندی برحسب ترکیب عناصر زبانی و شمایلی انجام می­گیرد. بر این اساس دسته­ای از آرم­ها فقط از عناصر زبانی استفاده می­ کنند (یک نام، یک یا چند حرف)؛ که آنها را «آرم نوشتاری» می­نامیم. دسته دیگر با ترکیب عناصر شمایلی طراحی می­شوند؛ که آنها را «آرم شمایلی» می­نامیم. دسته سوم، از تلفیق عناصر شمایلی و نوشتاری ساخته شده ­اند؛ که آنها را «آرم تلفیقی» می­نامیم.

مهدی صادقی در کتاب «سومین کتاب سال گرافیک دانشجویی (نشانه)» که در سال 1385 توسط انتشارات رسم منتشر شد، خاطرنشان کرده است که همه مواردی که کمک می­ کند تا نشانه در ذهن و چشم مخاطب، زیبا نامیده شود: زیبایی فرم، کمپوزسیون، رنگ، تناسبات و… از یک طرف و زیبایی معنا و ارتباط مفهومی با موضوع و فرم ها، رنگ و کمپوزسیون از سوی دیگر. بنابراین زیبایی صرفاً فرمی نیست، محتوا را هم پوشش می­دهد. «آنجایی که طرح نشانه، زیبایی معنا را رعایت کرده باشد اصطلاحاً گفته می­ شود چه ایده خوبی داشته است».

بررسی مسا ئل اجتماعی و بازتاب انتقادی آن در قالب نمایشنامه در آثار نیکلای گوگول و در نمونه ایرانی آن یعنی آثار آخوند زاده از دوره تحصیلی کارشناسی یکی از مباحث مورد علاقه من در حوزه ادبیات نمایشی بوده،  به همین دلیل ،در این باب ،پژوهشی نیز برای پایان نامه دوره یاد شده ارائه دادم.

در دوره حاضر برای ادامه این تحقیق و  با مشا وره ی استاد راهنمای بخش نظری ام پژوهش ام را آغاز نمودم،همزمان در بخش عملی  هم شروع به نگارش نمایشنامه((دکل کل)) پرداختم.

با تو جه به پژو هش دوره ی کا رشناسی ام که منحصرا به رویکرد گوگول در باب رئالیسم انتقادی پرداخته  شده بود ،بر آن شدم که نمایشنامه ها و داستان های گوگول را از منظر یک جامعه شناس مورد تحلیل قرار دهم،بنا براین از تفکرات لو کاچ در این زمینه نیز بهره جستم،چون مفهوم رئالیسم انتقادی از منظر لوکاچ، با اندیشه های درام نویسا نی مانند گوگول ارتباط جامعه شناختی نزدیکی داشت.

در بخش دوم این پژوهش لازم دیدم به  رئالیسم انتقا دی درادبیات فارسی نیز بپردازم. از آنجا که بین ادبیّات روسی و ادبیّات فارسی قرابت معنایی و صنعتی (صنایع ادبی) وجود دارد. گذشته از آنکه نظم و نثر روسی را با کمال آسانی می‌توان به زبان فارسی درآورد و تطبیق داد، صنایع ادبی ـ مثل تلفیق‌ها و کنایه‌ها و استعاره‌های زبان روسی ـ و گهگاهی مَثَل‌های این زبان با معادل آن در زبان فارسی تطبیق می‌کند به همین علت  بازتاب رئالیسم انتقادی روسیه را در ادبیات فارسی ، بخصوص در نمایشنامه ها ی آخوند زاده مورد بررسی قرار دادم.

البته در حوزه ها ی دیگر، تحقیقاتی در مورد آثار آخوند زاده انجام شده است، تفاوت اساسی پژوهش حاضر در حوزه ی تطبیقی صورت پذیرفته ، بطوری که برای مثال: نمایشنامه(وکلای مرافعه تبریز)با نمایشنا مه (بازرس)گوگول مورد تطبیق قرار گرفته است.

در مجموع برای قالب اولیه این پژوهش از دیدگاه جامعه شناختی لوکاچ استفاده شده است. به همین علت  در گام اول، نگرش و اندیشه های گوگول در باب انتقادی شرح داده شده ، ودر مر حله ی بعدی انعکاس آن در آثار آخو ند زاده  مورد بررسی قرار گرفته است.

 لازم به یاد آوری می دانم  در این مسیر، با پاره ای  مشکلات نیز موا جه بودم،که تا حدود زیادی روند پژوهشی ام را به تا خیر اندا خت،در نهایت با راهنمایی ها ی اساتید بز رگو ارم راه را هموار تر یافتم.

خرید اینترنتی فایل کامل :

<p>&nbsp; &nbsp; &nbsp;شهر شیراز یکی از کانون­های اصلی هنر نقاشی ایران در دوران زند و قاجار بود که با مطالعه آثار باقی­مانده از آن دوران می­توان به شکل کامل­تری از شناخت نقاشی ایرانی در آن دوران رسید. در میان آثار نقاشی باقی­مانده از این دوران می­توان به خانه­های تاریخی متعددی اشاره کرد که هر یک به فراخور خود ویژگی­های سبک­شناختی و زیبایی­شناختی نقاشی دوران زند و قاجار را بازتاب می­دهند. یکی از این خانه­ها، معروف به خانه عطروش است.</p><p>خانه قدیمی آقای حاج محمود عطروش معروف به منزل حاج میرزا محمدعلی فیروز­آبادی از جالب­ترین و زیباترین خانه­های قدیمی دوره قاجاریه از نظر کاشیکاری و نقاشی محسوب می­گردد. محل آن در بازار حاجی انتهای کوچه زنجیرخانه قرار­دارد که نمونه­های نفیسی از کاشیکاری مربوط به دوره قاجاریه در خانه عطروش نصب گردیده و از بهترین نمونه کاشیکاری هفت رنگ دوره قاجاریه محسوب می­گردد.خانه عطروش از نظر شکل و فرم کاشیکاری جالب و منحصر به فرد محسوب می­ شود، منزل مذکور از نظر نقاشی و رنگ و روغن بر روی چوب، گچ، تابلوهای کاشیکاری، آجرکاری باید از نمونه­های جالب هنری دوره قاجاریه محسوب داشت. ساختمان شمالی شامل یک تالار اصلی در وسط و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه فوقانی و یک حوض­خانه و دو­گوشواره در­طرفین آن در طبقه زیر می­گردد که آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.</p><p>در این پایان نامه به کلیات پژوهش،مطالبی درباره دوره قاجار،شیراز در زمان قاجار، بررسی آثار هنری قسمتهای مختلف بنا شامل کاشیکاری دیوارهای حیاط و تابلوهای نقاشی و در انتها به نتیجه پژوهش و اینکه تصاویر خانه مذکور با چه مضامینی کار شده است و اینکه گونه­ های مختلف انسانی،حیوانی و گیاهی در چه جایگاهی قرار­دارند پرداخته می­ شود.</p><p><strong>1-1) بیان مسئله</strong></p><p>خانه آقای حاج محمود عطروش معروف به منزل محمد­علی فیروزآبادی از زیباترین خانه­های قدیمی دوره قاجاریه در شهر شیراز می­باشد.در ورودی آن در دالان قرار­دارد و به مغرب باز می­ شود.این خانه قدیمی شامل یک رشته ساختمان در سمت شمال و یک رشته ساختمان در سمت مغرب می­باشد. دیوار جنوبی و شرقی و نمای ساختمان شمالی کاشیکاری است و تابلوهای نفیس کاشیکاری مربوط به دوره قاجاریه در دیوار جنوبی و شرقی و حوض­خانه آن نصب گردیده که از بهترین نمونه کاشیکاری هفت رنگ دوره قاجاریه محسوب می­گردد.</p><p>ساختمان شمالی دو­طبقه است و در­گوشه شمال شرقی آن ده پله سنگی یکپارچه نصب شده که حیاط را به ساختمان مربوط می­سازد،در­گوشه شمال غربی نیز راهرویی تعبیه شده که به وسیله پلکان به کفشکن غربی ساختمان مربوط می­ شود.در زیر ساختمان شمالی حوض­خانه­ای تعبیه و در­طرفین حوض­خانه دو­گوشواره دیده می­ شود. حوض­خانه کاشیکاری است و کاشیکاری آن نوع مخصوصی است که به کاشی خاتم­سازی معروف است.ازاره گوشه­های طرفین حوض­خانه نیز کاشیکاری زیبای خاصی را دارد،ازاره سنگی بنا در سمت شمال و مغرب با ارتفاع 5/2 متر از قطعات سنگ یکپارچه تهیه و نصب گردیده است.</p><p>خانه عطروش از­نظر شکل و فرم کاشیکاری جالب و منحصر به فردی محسوب می­ شود، منزل مذکور از نظر نقاشی و رنگ و روغن بر روی چوب، گچ، تابلوهای کاشیکاری، آجرکاری باید از نمونه­های جالب هنری دوره قاجاریه محسوب داشت. ساختمان شمالی شامل یک تالار اصلی در وسط و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه فوقانی و یک حوض­خانه و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه زیر می­گردد که آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.</p><p>در این پایان نامه با توجه به مبانی زیبایی شناختی هنر قاجار به بررسی آثار هنری قسمتهای مختلف بنا شامل کاشیکاری دیوارهای حیاط و تابلوهای نقاشی پرداخته می­ شود.</p><p><strong>1-2) پیشینه پژوهش</strong></p><p>پایان نامه­ای در مورد خانه عطروش کار­نشده است ولیکن چون مربوط به دوره قاجار می­باشد درباره قاجار مطالبی موجود می­باشد، مثلا در زمینه نقد زیبایی­شناسی دوره</p><p><em><span style="color: rgb(51, 51, 153);"><strong>خرید اینترنتی فایل کامل :</strong></span></em></p><p>&nbsp;</p><p><span style="font-size: 10pt;">&nbsp;</span></p><p><a href="http://fozi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%ad%d9%84%d9%8a%d9%84-%d9%86/” style="font-size: 10pt;"><img class="alignnone size-full wp-image-587283 aligncenter” src="https://ziso.ir/wp-content/uploads/2020/10/thesis-paper-67.png” alt="پایان نامه و مقاله” width="400″ height="267″ /></a></p><p><br /></p><p>&nbsp;قاجار توسط بهنام جلالی جعفری و درباره تاریخ و تمدن فرهنگ ایران احمد تاج بخش و یا سید­محسن جوادی درباره هنر دوره قاجار و همچنین شاهرخ مسکوب درباره هنر­نقاشی­ایران مطالبی را به ثبت رسانده­اند. همچنین یعقوب آژند بر­روی نقاشان قاجار کار­کرده است.جیان روبرتو اسکارچیا درباره هنر زند و قاجار،شیلا کن­بای درباره نقاشی ایران کتاب دارند ولی درباره خانه عطروش هیچ نوشته مکتوبی در­دسترس نمی ­باشد.</p><p><strong>1-3)پرسش­های پژوهش</strong></p><p>1-با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی خانه عطروش در زمان قاجار، نقاشی­های آن از چه ساختار و ماهیت فرهنگی و زیبایی شناختی برخوردارند؟</p><p>2-عناصر­تصویری نظیر نقش انسان در­نقاشی­های خانه عطروش به چه شکل است وچه­جایگاهی دارند؟</p><p><strong>1-4) فرضیه</strong></p><p>1- آثار تصویری خانه عطروش بنا به ماهیت و کارکرد فرهنگی و اجتماعی خود در­انواع متعدد با­ مضامین مختلفی کار­شده ­اند که همه آنها از نوعی ساختار زیبایی­شناختی مشابه و در­عین­حال هر­کدام از­آنها مطابق با­هدفی که دنبال می­ کنند از ویژگی­های خاص سبک­شناختی مختص به خود برخوردارند.</p><p>2- در نقاشی­های خانه عطروش گونه­ های متعدد انسانی،گیاهی­و حیوانی دیده می­ شود که در این میان انسان ازجایگاه برجسته­ای برخوردار ­است به ­ویژه تصویر­زن جایگاه خاصی را در­نقاشی ­ها&nbsp; به ­خود اختصاص می­دهد.</p><p><strong>1-5) اهداف تحقیق</strong></p><p>تحلیل ویژگی­های زیبایی­شناختی آثار نقاشی باقی­مانده در خانه­های تاریخی شیراز</p><p>شناسایی نقش و جایگاه نقاشی در زندگی اجتماعی جامعه قاجار</p><p>شناخت رویکردهای گوناگون به هنر در دروان قاجار</p><p><strong>1-6) روش پژوهش</strong></p><p>روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. پایه پژوهش از این نظر بر­پایه اسناد مکتوب و تصاویر به­جای مانده از خانه تاریخ عطروش مورد بحث قرار می­گیرد.رویکرد توصیفی کمک می­ کند تا فرایند تحول نقاشی ایرانی در نقاشی­های خانه عطروش مورد بررسی قرار­گیرد وماهیت تحلیلی آن در جستجوی علل و چرایی و همچنین بررسی ویژگی­های زیبایی­شناختی و سبک­شناختی نقاشی­های خانه عطروش می ­پردازد.روش اصلی و پایه گردآوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانه­ای می­باشد که مطابق با متغیرهای اصلی پژوه هرکدام مورد بررسی قرار خواهند­گرفت، لیکن به منظور بررسی و تبیین مصداق­های مورد مطالعه قرار­گرفته شده از­روش میدانی و از­طریق مشاهده آثار به جمع­آوری و بررسی نمونه­های تصویری مطابق با فرضیه ­های پژوهش پرداخته می­ شود. در­روش کتابخانه­ای با مراجعه به بانکهای اطلاعاتی و کتابخانه ­ها مطالب مرتبط به متغیرهای اصلی مطالعه می­شوند. در­روش میدانی هم با­توجه به آثار نقاشی به­جای مانده در خانه عطروش به روش مشاهده مستقیم به تجزیه و تحلیل آثار پرداخته می­ شود.در واقع روش گردآوری مطالب روش ترکیبی است یعنی در آن از روش های کتابخانه­ای، تعریفی، توصیفی، مقایسه­ ای استفاده می­ شود.</p>

بیان مسئله

فلاسفه اولین کسانی بودند که بین رئالیسم اروپایی و رئالیسم انتقادی فرق گذاشتند. اصطلاح رئالیسم انتقادی را برای اولین بار لوکاچ برای قلمرو وسیع تر ی از ادبیات پیشنهاد کرد.

منظور او از مفهوم رئالیسم انتقادی تحلیل آثار رمان نویسان و نمایشنامه نویسانی مانند(نیکلای گوگول،بالزاک،زولا…)بود.و ارجاع زیبایی شناختی و ایدئولوژیک به آثار ادبی کشور های سوسیالیستی به گفته او “از نمایش واقعیت موجود، برای تخیل وضع یک گروه اجتماعی و قدرت ها و امکانات آن در  آیند ه بهره می جستند.

درامهای اجتماعی گوگول در ظاهر کاراکتر های جامعه را به ما نشان میدهند که می خواهند کاستی های  موجود را نمایان سازند،  واین همان چیزی است که لوکاچ  شناخت جامعه می خواند، بطوری که جامعه به مثابه یک کل باشدو شناخت اجزای مختلف آن …این همان دیالکتیک کلیت است که لو کاچ به آن اشاره دارد. به این ترتیب ما می توانیم این تضاد را بین فرد و جامعه در آثار ادبی نویسندگان رئالیسم انتقادی ،خصوصا گوگول ببینیم، وقتی شخصیتها ی گوگول را در چهار چوب این نظریه قرارمی دهیم در می یا بیم که آنها در اجتماع مورد استهزاء مقامات دولتی و مالکان بوده اند و چاره ای جز مبارزه نداشتند،0مبارزه با سر مایه داری و شروع رئالیسم سوسیالیستی ) .

لو کاچ در این باب اشاره دارد به طبقه پرولتاریا، که در می یابد انسان مر کزیت جامعه است و نهایتا خود می تواند آنچه را می خواهد خلق کند.

حال این سوال پیش می آید که اهمیت رئالیسم انتقادی نزد لوکاچ ناشی از چه بود؟ از آنجا که اهمیت آثار رئالیسم انتقادی ،دربازتاب و انعکاس انگاره های متناقض پنهان شده در یک نظام اجتماعی است این نوع پردازش هنری اولویت می یابد. بر اساس اصطلاح بازتاب به نظر صر فا ارائه ی پوسته ی سطحی واقعییت نیست بلکه بازتابی حقیقی تر و پو یاتر ازواقعییت است.نهایتا با طر ح سوال فوق  در یچه ای باز میشود تا به جنبه های مختلف رئالیسم انتقادی و چگونگی شکل گیری آن  در عمق آثار نمایشی گوگول  که بر دور نمای کلی یک جامعه و باز تابی واقع گرانه  همراه است بپردازیم.

 همچنین از منظر زیبایی شناختی لوکاچ که سعی در کشف روند تغییر انسان از طریق واقعیات جامعه را داشت بتوانیم با نگاهی تحلیلی تغییر کاراکترها در درام های اجتماعی گوگول  بصورت ملموس تر مشاهده کنیم .

در مقاله حاضر به ویژگی های مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شده است . از جمله اینکه رئالیسم انتقادی پدیده ای مختص ادبیات عصر طلایی روسیه است و نویسندگانی ایرانی مانند میرزا فتحعلی آخوندزاده تحت تاثیر این مکتب آثار جاودانی، به مقتضای زمان خود خلق کرده اند. در ادامه به بررسی نمودهای مکتب رئالیسم مکتب انتقادی در آثار آخوند زاده  پرداخته شده است.

آخوند زاده در نمایشنامه های کمدی خود انتقاد تند وتیز خود را متوجه دستگاه قضایی دور انش کرده و با بهره گیری از ویژگیهای رئالیسم انتقادی مسائل مختلف اجتماعی دوران خویش را بیان کرده است.

1-2-پیشینه تحقیق

 تحقیق وبررسی مستقیمی در این مورد انجام نشده است . با مراجعه به کتابخانه های ملی ، دانشگاه تهران ، دانشگاه هنر تهران ، فرهنگستان ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، دانشگاه تربیت مدرس  و پایان نامه هایی که در پایگاه های اینترنتی ایران داگ و نور مگز که در راستای این موضوع است به شرح ذیل می باشد :

1 – ادبیات و سیاست رئالیسم انتقادی در ادبیات ایران ، عبدالله بابلی نیا ، کارشناسی ارشد ، 1390 ، دانشگاه فردوسی مشهد، استاد راهنما : علیرضا شامی

2 – تحلیل عملکرد سیاست در هنر با توجه به استالینیسم در رئالیسم سوسیالیستی ، محمد تقی قزل سفلی ، کارشناسی ارشد، 1380 ، دانشگاه تهران ، استاد راهنما : رسول محمدی

3 – بررسی تطبیقی علیت و ضرورت در رئالیسم انتقادی ، منصور محمدی ، کارشناسی ارشد ، 1391 ، دانشگاه تبریز ، استاد راهنما : محمد علی امینی

4 – رئالیسم انتقادی در آثار گوگول ، مسعود بوستانی ، کارشناسی ، 1390 ، دانشگاه سوره ، استاد راهنما : شکوفه ماسوری

5 – زمان و فضای داستانی در رمان نو ، مسعود سنجراتی ، کارشناسی ارشد ، 1375 ،دانشگاه تهران ، استاد راهنما : سعید بهمرام